اسب غزل گلگون بغدادی، پیشکشی حسام‌الملک؛ ۱۳۱۸ قمری (۱۲۷۹ شمسی)| از مجموعه‌ی آلبوم‌های ظل‌السلطان در […]

روایت × تصویر

گزيده‌ی عكس‌های ايلخی مسعود ميرزا  ظل‌السلطان

ايران سرزمين مسافت‌هاي طولاني بود، فاصله‌هاي بعيد كه رسيدن به آن با پاي پياده محال به‌نظر مي‌رسيد. به همين دلیل اسب از ديرباز عضوي از خانواده‌ي ايراني بود و آداب و اصولي داشت. ساخت عمارت‌هايي همچون ركيب‌خانه‌ها و همچنين قيمت‌گذاري و شناسايي، ملزومات سواركاري از جل‌ تا زين و يراق و پوشيه و مهميز تا دهنه‌هاي مطلا و مرصع و ركاب‌ چشمي و ركاب مسافري و بسياري ديگر به ايجاد يك مفهوم جديد در بدنه‌ي فرهنگ ورزشي ايرانيان انجاميد.
قاجارها كه بر سر كار آمدند با توجه به پيشينه‌ي مغولي سوارکاری‌شان توجه به اسب و سواري را رونق دادند. مسابقات سوغاني در ميان طبقه‌ي اشرافي جامعه به صورت ورزشی مهم درآمد كه شخص شاه و شاهزادگان هم در آن دستي داشتند و مسابقات اسبدواني هرساله در تختگاه در حضور پادشاه با شرکت اسب‌هاي نژاده از بهترين ايلخي‌هاي كشور برگزار مي‌شد. این توجه تام به اسب و پرورش اسب تا جايي بود كه در همان دوران رساله‌های فراوانی با نام اسب‌نامه (فرس‌نامه) نوشته شود.
يكي از شاهزادگان قاجاری كه اصطبل خاصه‌اش جايگاه‌ اسب‌هاي نژاده و نمونه و ارزشمند بود، مسعودميرزا ظل‌السلطان است. عكس‌هاي اين بخش از ميان انبوه آلبوم‌هاي برجاي‌مانده از ظل‌السلطان در ميان اسناد خانوادگي او و آرشيو‌هاي دولتي دست‌چين شده است. مسعودميرزا در زير هر عكس با خط خودش اسب در تصوير را توصيف كرده است.

 اسب غزل گلگون بغدادي، پيشكشي حسام‌الملك؛ 1318 قمري (1279 شمسي)| از مجموعه‌ي آلبوم‌هاي ظل‌السلطان در موسسه‌‌ي مطالعات تاريخ معاصر ايران
اسب غزل گلگون بغدادي، پيشكشي حسام‌الملك؛ ۱۳۱۸ قمري (۱۲۷۹ شمسي)| از مجموعه‌ي آلبوم‌هاي ظل‌السلطان در موسسه‌‌ي مطالعات تاريخ معاصر ايران

عكس اسب سُقلابي است و از تمام اسب‌هاي من حالا بهتر است. سن او چهار است. رستم‌خان سرهنگ و لطفعلي‌خان ميرآخور عجالتا چشم توجه و اُميد به او داريم. از همه بهتر است كه براي من پيشكش و  مفت آورده‌اند و چيزي مايه نرفته‌ايم. بايد قدر او را خيلي بدانيم كه اتفاق چنين  دير دير مي‌افتد.1322 قمري (1283 شمسي)
عكس اسب سُقلابي است و از تمام اسب‌هاي من حالا بهتر است. سن او چهار است. رستم‌خان سرهنگ و لطفعلي‌خان ميرآخور عجالتا چشم توجه و اُميد به او داريم. از همه بهتر است كه براي من پيشكش و مفت آورده‌اند و چيزي مايه نرفته‌ايم. بايد قدر او را خيلي بدانيم كه اتفاق چنين دير دير مي‌افتد.۱۳۲۲ قمري (۱۲۸۳ شمسي)

اين عكس اسب كهري است، چهار سال كه هشتصد تومان خريده‌ام موسوم به عالم بهاء. خودم مي‌خواهم او را از سواري بيرون بياورم. اسب خوبي خواهد شد ان‌شاء‌الله تعالي. در دست حسين‌خان پيشخدمت است. در اين سنه 1323قمري (1284 شمسي) به قيمت هزار تومان دادند و نقد دادم. محمدخان پيشخدمت ناظر اسب بود.
اين عكس اسب كهري است، چهار سال كه هشتصد تومان خريده‌ام موسوم به عالم بهاء. خودم مي‌خواهم او را از سواري بيرون بياورم. اسب خوبي خواهد شد ان‌شاء‌الله تعالي. در دست حسين‌خان پيشخدمت است. در اين سنه ۱۳۲۳قمري (۱۲۸۴ شمسي) به قيمت هزار تومان دادند و نقد دادم. محمدخان پيشخدمت ناظر اسب بود.