داستان

نوشتن درباره‌ی گذشته هرگز عمل خنثایی نیست. نوشتن همیشه از گذشته می‌خواهد که خود را توضیح دهد و برایش دلایلی بیاورد، به شرط این‌که بتوانیم با آن دلایل کنار بیاییم. چیزی که ما می‌خواهیم یک روایت است نه گزارش ثبت. حکایت است نه دادخواست. به‌خاطر این است که بیشتر مردم برای زندگی‌نگاری، قواعدِ قصه را انتخاب می‌کنند نه قواعد تاریخ را. این انتقامی است علیه واقعیت‌هایی که دست از سرمان برنمی‌دارند.

نوشتن تغییر می‌دهد، جا‌به‌جا می‌کند و در همه‌چیز فضولی می‌کند. چیزی به کوچکیِ یک قیدِ غیرقابل‌اعتماد یا یک صفتِ جانب‌دارانه یا حتی یک ویرگولِ پیش‌پاافتاده کافی است که شکل گذشته را تغییر دهد. شاید برای همین است که می‌نویسیم. ما فرصتی دوباره می‌خواهیم، نسخه‌ی دیگر زندگی‌مان را می‌خواهیم، آن نسخه‌ای که هیجان‌زده‌مان کند، آن نسخه‌ای که برای آدم‌هایی که ما واقعا هستیم اتفاق افتاده، نه برای آدم‌هایی که ازقضا یک وقتی بوده‌ایم.

هم‌چنان وقتی اثاثیه را جا‌به‌جا کرده‌ایم و به کمک سقلمه‌های کوچک‌مان به صلح رسیدیم، سوالی که کسی نمی‌پرسد این است که وقتی فرایند نوشتن تمام می‌شود، بعد از این‌که همه‌ی تجلی‌ها درخشش خود را نشان دادند، چه اتفاقی برای گذشته می‌افتد؟ همان‌طور که می‌شود پرسید وقتی پروست نوشتن «طرف خانه‌ی سوان» را تمام کرد برایش چه‌‌اتفاقی افتاد؟ از آن بهتر، وقتی پروست یک مادلن را در چای می‌خیساند، مدت‌ها بعد از نوشتنِ خاطراتی که این کار برایش زنده می‌کند، چه‌اتفاقی برایش می‌افتد؟ حالا که نوشتن بر تجربه چیره شده است، پروست هنوز می‌تواند بعد از نوشتن درباره‌ا‌ش مادلن بخورد و انتظار داشته باشد که معجزه‌ی یادآوری اتفاق بیفتد؟ به همین‌ترتیب اگر فرض کنیم شکل اولیه و نخستینی برای اتاق نشیمن ما وجود دارد، وقتی نوشتن، اثاثیه‌ی اتاق را جا‌به‌جا کرده است چه‌اتفاقی برای آن‌جا می‌افتد؟

واقعیت عجیبی ‌است. چندهفته بعد از این‌که مادرم اسباب خانه را جا‌به‌جا کرده‌بود، دیگر امکان نداشت یادمان بیاید شکل قبلی اتاق نشیمن‌مان ‌چطور بود. اگر ازمان بخواهند به‌یاد بیاوریم که دوتا مغازه قبل از یک مغازه‌ی خاص چه بوده‌اند، مطمئن نخواهیم بود که واقعا یادمان می‌آید، زور می‌زنیم یادمان بیاید یا صرفا داریم گذشته را در ذهن‌مان جعل می‌کنیم. نوشتن نه‌تنها گذشته را به بازی می‌گیرد، بلکه آن را به تاراج می‌برد. شاید برای همین گذشته را روی کاغذ می‌آوریم. می‌خواهیم به تاراج برود.