دی‌ماهی که گذشت برای همه‌ی داستان‌دوستان با خاطره‌ی خوشی همراه شد. چهارشنبه سوم دی‌ماه، قطار اولین دوره‌ی جایزه‌ی داستان تهران به مقصد رسید و در آیین پایانی این جایزه که با استقبال گرم و چشم‌گیر اهالی فرهنگ و هنر برگزار شد، پانزده نویسنده‌ی جوان در بخش‌های اصلی و جنبی مورد تقدیر قرار گرفتند. به دوستانی که مشتاق خواندن آثار برگزیده هستند وعده می‌دهیم که از شماره‌ی عید مجله، انتشار داستان‌های برتر را آغاز خواهیم کرد و در طول سال آینده نیز در بخش داستان مجله، صفحه‌های ثابتی را به انتشار داستان‌های برگزیده‌ی اولین دوره‌ی جایزه‌ی داستان اختصاص خواهیم داد.
داستان‌نویسان جوانی که فرصت شرکت در اولین دوره‌ی جایزه‌ی داستان را پیدا نکرده‌اند و یا بنا دارند تجربه‌ی شرکت در این جایزه را تکرار کنند از اواخر بهار سال آینده می‌توانند منتظر اعلام فراخوان دومین دوره‌ی جایزه‌ی داستان تهران باشند. امیدواریم نهال یک‌ساله‌ی این جایزه با همراهی نویسندگان و داستان‌دوستان و اهالی فرهنگ و هنر، در سال‌های آینده درختی تناور شود و نقشش را در تشویق نویسندگان جوان به ثبت تصاویر داستانی از شهر و زندگی شهری امروز ایفا کند. از این اتفاق، نه فقط تهران و داستان‌هایش که ادبیات داستانی کشورمان سود خواهند برد.
در بخش چاپ عصر این شماره، می‌توانید گزارش کوتاهی از آیین پایانی را بخوانيد و اسامی برگزیدگان را هم ببینید.
درباره‌ی این شماره:
یک امسال سي‌وشش زمستان از انقلابی که بهمن ۵۷ را ماندگار کرد، می‌گذرد. در شماره‌ی بهمن سال گذشته، گزیده‌ای از عکس‌ها و یادداشت‌های دیوید برنت، عکاس مجله‌ی تایم را از آن روزها منتشر کردیم که با استقبال شما روبه‌رو شد. امسال برنت با خاطره‌ای کوتاه اما اختصاصی در بخش «درباره‌ی زندگی»، باز هم ما و شما را به لحظه‌ای از آن زمستان تاریخی برده است. در بخش «روایت‌های مستند»، می‌توانید تماشاگرِ عکس‌های رعنا جوادی، عکاس پرسابقه‌ی کشورمان، از خیابان‌های تهران در دی و بهمن ۵۷، و همین‌طور خواننده‌ی گزیده‌ای از آگهی‌های روزنامه‌های آن روزها باشید؛ این آگهی‌ها که از میان هزاران آگهی منتشر شده در روزنامه‌های کیهان و اطلاعات انتخاب شده‌اند، بازتاب جوّ خروشان جامعه‌ي آن زمان را در جزئیات زندگی روزمره‌ی اشخاص و اصناف مختلف پیش رو می‌گذارند و دریچه‌ای تازه به رویدادهای انقلاب اسلامی باز می‌کنند.
دو ماه بهمن به واسطه‌ی جشنواره‌های هنری فجر، برای خیلی از مردم و به‌ويژه جوان‌ها، ماه مهمانی سینما و تئاتر هم هست. در بخش «درباره‌ی زندگی» این شماره، سه روایت ایرانی و خارجیِ «گیتی‌افروز و سینما»، «آرنج» و «سینماگردِ تنها» به جنبه‌های مختلف تجربه‌ی سینما رفتن می‌پردازند. در این میان، «گیتی‌افروز و سینما» که گزیده‌ای از روزنوشته‌های یک دختر نوجوان در حوالی سال ۱۳۲۰ شمسی است، به‌جز نمایش اهمیت سینما، سندی ارزشمند از سبک زندگی طبقه‌ی متوسط آن دوره است که با زبان و نثر صمیمی یک نوجوان روایت می‌شود و خواندن آن لطف خاص خودش را دارد.
بخش «روایت‌های داستانی» نیز با سه متن، به موضوع نمایش اختصاص دارد: گزیده‌ای از توصیف تماشاخانه‌های فرنگ در سفرنامه‌های ناصرالدین‌شاه، برشی از نمايش‌نامه‌ی «جیجک‌علی شاه» یکی از نخستین متون نمایشی ـ انتقادی ایران، و چند نمونه از عکس‌های خلاقانه‌ی صنیع‌السلطنه که می‌توان او را اولين کسی دانست كه در ايران، عكاسي صحنه‌پردازي‌شده (يا استِيج) را تجربه كرده است. واقعیت افزوده‌ی مربوط به این متن هم گزیده‌ای جذاب از نخستین فیلم‌های نمایشی ثبت‌شده در دوره‌ی مظفری است.
سه قصه‌ی پریان (یا Fairy Tale) احتمالا قدیمی‌ترین گونه‌ی داستانی است که گنجینه‌هایش قرن‌ها در ملل و اقوام مختلف، سینه‌به‌سینه نقل شده‌اند و به‌خاطر ویژگی‌های مضمونی و روایی خاص‌شان، دریچه‌ی ورود کودکان به جهان ادبیات داستانی بوده‌اند. اما همین ویژگی‌ها و تناظری که در اذهان عمومی بین قصه‌ی پریان و ادبیات کودک وجود دارد، باعث شده این گونه‌ی ادبی کمتر جدی گرفته شود. خرده‌پرونده‌ی این شماره‌ی «درباره‌ی داستان» با دو جستار به تحلیل فرمی قصه‌های پریان و درس‌هایی که می‌توان برای داستان‌نویسی ـ به‌ویژه در عرصه‌ی داستان ژانر ـ از آن‌ها گرفت، می‌پردازد. این خرده‌پرونده را داستان کوتاه «داستان پشه» که نمونه‌ای مدرن از قصه‌های پریان است، کامل می‌کند. با توجه به گنجینه‌ی غنی حکایت‌های کهن و نیز ادبیات فولکلور گوشه‌وکنار کشورمان، توجه به ویژگی‌های این گونه‌ی ادبی از منظر ساختار، شاید بتواند برای داستان‌نویسان جوان راه‌گشا باشد
چهار داستان «بعد همه‌چیز اتفاق افتاد» در این شماره، گونه‌ی جدیدی از داستان را پیش روی اهالی قلم می‌گذارد. ترومن کاپوتی در این متن که یکی از نخستین نمونه‌های گونه‌ی «داستان مستند» است، همانند رمان معروفش «به خونسردی»، تجربه‌ی واقعی ملاقات و گفت‌وگو با یک قاتلِ دربند را نقطه‌ی شروع قرار داده و کوشیده است به کمک تکنیک‌های روایت داستانی، با این گفت‌وگوها در همین شکل و قالب یک داستان بیافریند. بررسی کامل ویژگی‌های این گونه، بحثی مفصل می‌طلبد اما اگر به موضوع علاقه‌مند شدید، عجالتا گفت‌وگوی کوتاه جرج پلیمپتون با کاپوتی را در بخش «درباره‌ی داستان» بخوانید.
پنج این شماره، هشتمین و آخرین بخش کارگاه رمان را در بخش «درباره‌ی داستان» می‌خوانید. محمدحسن شهسواری در این هشت‌ماه، با طرح درسی که به روایت خودش، ترکیبی از متون متعدد آموزشی ایرانی و خارجی و تجربه‌ی ارزشمند سال‌ها برگزاری کلاس‌های رمان‌نویسی است، مخاطبانش را روی صندلی‌های یک کارگاه مجازی نشاند و گام‌به‌گام در مسیر فراگیری مهارت‌های نوشتن رمان پیش برد. امیدواریم علاقه‌مندان رمان‌نویسی از این فرصت، بهره برده باشند.
شش شماره‌ی عید امسال در ۳۹۰ صفحه و به همراه لوح فشرده‌ی داستان همراه ۴، به ياري خدا، نیمه‌ی اسفندماه روی کیوسک‌ها خواهد بود. چهارمین لوح داستان همراه، به مموآرها یا زندگی‌نگاره‌های ایرانی اختصاص دارد و می‌توانید در آن، منتخبی از روایت‌های منتشر شده در بخش «درباره‌ی زندگی» مجله‌ی داستان را با صدای نویسندگان‌شان بشنوید.
پایدار باشید
