یادداشت سردبیر

خرداد امسال ماهنامه‌ی داستان شش‌ساله می‌شود. شش سال تداوم در انتشار منظم یک ماهنامه‌ی داستانی و روایی دستاورد مهمی است، آن‌قدر که اگر صحبت از کودکی بود، دیگر وقتش رسیده بود این کودک روی پای خودش بایستد و هویت مستقلی پیدا کند و از اینجا به بعد خودش برای رشد و کمالش قدم بردارد. این اتفاقی است که کمابیش برای مجله‌ی داستان هم رخ داده. داستان پس از این سال‌ها هویت مستقلی برای خودش دست و پا کرده که تنها بر پایه‌ی استانداردهای محتوایی بنا شده و از این لحاظ به گفته‌ی صاحب‌نظران، رخدادی فرخنده و تاثیرگذار و ماندگار در فضای رسانه‌ای این سال‌ها به شمار می رود. این هویت حاصل تلاش جمعی این سال‌های اعضای تحریریه‌ و نویسندگان و هنرمندانی است که مجله را با آثار و اندیشه‌هایشان همراهی کرده‌اند. داستان حالا دیگر به سنی رسیده که جدای از ما هم به رشد و توسعه‌اش ادامه می‌دهد. نویسندگان و مترجمان و هنرمندانی که ماه‌های نخستین شکل‌گیری مجله جلب نظرشان برای همکاری رویایی دیریاب بود، حالا خودشان را کنار مجله می‌بینند، با هر شماره‌ی مجله که بیرون می‌آید تلفن و ایمیل و تلگرام می‌زنند و از تعلق خاطرشان به مجله می‌گویند و اینکه برای استمرار این اتفاق نیک حاضرند با همفکری و ارائه‌ی آثارشان صمیمانه از مجله حمایت کنند. از این می‌گویند که به دشواری‌های پیش روی ما برای انتشار مداوم چنین نشریه‌ای واقف‌اند و با بازخوردهای مثبتشان برای ادامه‌‌ی این مسیر پرفرازونشیب به من و همکارانم در تحریریه‌ی مجله دلگرمی می‌دهند.

از سوی دیگر مخاطبان صمیمی داستان هم مجله را متعلق به خودشان می‌دانند و نظرها و پیشنهادهایشان را در خصوص همه‌ی بخش‌ها، از انتخاب داستان‌ها و روایت‌ها گرفته تا گرافیک و عکس‌ و سوژه‌های مستند، با ما در میان می‌گذارند و به رشد مجله کمک می‌کنند. مخاطبانی همراه که هر شماره‌ی مجله را با شور و شوق در جمع‌های ادبی و فضاهای مجازی و شبکه‌های اجتماعی معرفی می‌کنند و دوستان خود و سایر علاقه‌مندان ادب و هنر را به خواندنش دعوت می‌کنند.

داستان شش‌ساله هم اگر امسال به مدرسه می‌رفت و به خرداد می‌رسید دیگر وقتش رسیده بود کارنامه بگیرد؛ کارنامه‌ی شش سال و ۶۶ شماره انتشار مداوم و منظم. همکاری با بیش از چهارصد داستان‌نویس و مترجم و عکاس و تصویرساز ایرانی از طیف‌های متنوع فکری و فرهنگی، انتشار بیش از دویست‌وسی داستان کوتاه در حوزه‌های متنوع داستانی اعم از داستان ادبی، داستان‌ ژانر، داستان‌ شهری (به‌ویژه با موضوعیت شهر تهران به‌عنوان پایتخت ایران) و داستان‌ ارزشی (در حوزه‌ی دفاع مقدس و انقلاب اسلامی) از نویسندگان و هنرمندان ایرانی، شناسایی و معرفی نزدیک به پنجاه نویسنده‌ی جوان به جامعه‌ی ادبی کشور، برگزاری موفق دو دوره جشنواره‌ی «جایزه‌ی داستان تهران» به‌عنوان بزرگ‌ترین جشنواره‌ی داستان کوتاه کشور (بر اساس میزان مشارکت نویسندگان و تنوع جوایز)، دعوت از مجله جهت حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب و مطبوعات (از جمله نمایشگاه‌های مسکو و استانبول)، بندهایی درخشان از این کارنامه‌اند اما ورای همه‌ی این دستاوردها هنوز دلچسب‌ترین دستاورد مجله برای همه‌ی ما (اعضای تحریریه، نویسندگان و هنرمندان همراه و مخاطبان وفادار مجله) بازگرداندن داستان به سبد خانوار است. هدفی که مجله‌ی داستان بر پایه‌ی آن شکل گرفت و تیراژ مجله حاکی از آن است که محصول این تلاش جمعی، تعداد مخاطبان فعال و پیگیر ادبیات را به چندین و چند برابر بالاترین تیراژهای مرسوم کتاب در بازار نشر ایران رسانده است.

همه‌ی این دستاوردها بی‌همراهی نویسندگان و هنرمندان گرانقدر و مخاطبان ارزشمند مجله‌ی داستان حاصل نمی‌شد. خوشحالیم که مجله‌ی داستان به بنای استواری بدل شده که همه‌ی علاقه‌مندان به داستان و روایت را از هر قشر و رسته و اندیشه‌ای گرد هم آورده و باب تعامل و گفت‌وگو و همدلی را باز کرده و دوستان داستان را به خانواده‌ای چندین هزار نفری بدل کرده. شش‌سالگی، بر خانواده‌ی بزرگ داستان مبارک باد.

درباره‌ی این شماره
یک از اواسط ماه خرداد به استقبال ماه رحمت می‌رویم و به روال هرساله بخش‌هایی از مجله را به حال و هوای رمضان، بهار قرآن، اختصاص داده‌ایم. «قاف اول یا دوم یا سوم؟» در درباره‌ی زندگی با روایتی صمیمانه و «جسم کلام» در بخش روایت‌های داستانی با تصاویری تاریخی، از موانست روزگار رفته با قرآن‌می‌گویند.

«شب‌ها جمیع دکاکین باز است» در بخش روایت‌های داستانی نیز گزیده‌ای است از اخبار روزنامه‌ی وقایع اتفاقیه در فاصله‌ی سال‌های ۱۲۳۰ تا ۱۲۳۶ شمسی، که احوال و سبک زندگی مردم پایتخت را در رمضان آن سال‌ها روایت می‌کند. رمضانی که با گردش روزگار قسمتش به همین روزهای بلند آخر بهار و شروع تابستان افتاده بوده و روزه‌داری در این روزهای گرم به زندگی شبانه رونق می‌داده.

دو سوم خرداد، سالروز آزادسازی خرمشهر، برای همه‌ی ایرانیان یادآور دلاوری‌های مردم این شهر و همه‌ی رزمندگانی است که پیش از اشغال شهر تا پای جان مقاومت کردند و پس از سقوط شهر نیز تا آزادسازی آن از پای ننشستند. «به‌خاطر دیوارها» در بخش روایت‌های مستند روایت دریادار دوم داریوش ضرغامی، فرمانده تکاوران نیروی دریایی منجیل، است که به‌همراه گروه دویست‌و‌هفتاد‌نفره‌اش، بیست روز بعد از شروع جنگ به خرمشهر رسیدند و در روزهای پایانی قبل از اشغال، همراه تکاوران نیروی دریایی بوشهر از اصلی‌ترین نیروهای سازمان‌یافته‌ی ارتش در خرمشهر بودند. این روایت تصویری است زنده و پر جزئیات از هفده روز مقاومت جانانه، نوزده ماه انتظار تلخ و دوری از خونین‌شهر و سرانجام بازگشتی فاتحانه و غرورآفرین به خرمشهر، که شما را به خواندن آن دعوت‌می‌کنم.

سه «رسم‌الخط» در بخش روایت‌های مستند را از دست ندهید. یک مجموعه‌ی تصویری پر از خرده‌قصه‌های ناب. تصاویری از صفحات دفترچه تلفن یک مادربزرگ که با ویژگی‌های خلاقانه و منحصربه‌فردش به یادمان می‌آورد روزگاری مادربزرگ‌ها منبع تمام قصه‌های شنیدنی کودکی‌مان بودند. این قصه‌های بصری را ببینید و لذت ببرید.

چهار خرداد سال گذشته در جلد داستان تغییراتی فرمی ایجاد کردیم که نظرات و بازخوردهای زیادی از سوی مخاطبان مجله به دنبال داشت. برآیند تغییرات مثبت بود و بیشتر شما این چیدمان جدید را دوست داشتید. شماره‌ی سالگرد بهانه‌ی مناسبی است برای شنیدن دوباره‌ی نظرات شما درباره‌ی جلد داستان. برای شرکت در نظرسنجی بهترین جلد سال گذشته‌ی مجله صفحه‌ی ۲۵۰ را ببینید و تصویر محبوب‌تان را انتخاب کنید.

پنج همانطور که در مقدمه‌ هم گفتیم مجله‌ی داستان طی شش سال و شصت‌وشش شماره انتشار مداوم، مجموعه‌ای ارزشمند از آثار خلاق داستانی، روایی و مستند ایرانی و خارجی از نویسندگان و هنرمندان ایران و جهان گرد هم آورده. همین ویژگی سبب شده خیلی از مخاطبان همه‌ی شماره‌های این مجموعه را در آرشیو خود نگه دارند و گهگاه به آثار نویسندگان و هنرمندان محبوب‌شان در شماره‌های مختلف رجوع کنند. برای جستجوی راحت آثار مورد نظرتان، می‌توانید نحوه‌ی دسترسی به نمایه‌ی مجله از شماره‌ی نخست تاکنون را در صفحه‌ی ۲۲۱ ببینید.

شش مخاطبان داستان و نویسندگان جوان دو سالی است که در پایان فصل بهار چشم‌به‌راه یک رویداد مهم ادبی هستند: اعلام فراخوان «جایزه‌ی داستان تهران». جایزه‌ای که در طی دو دوره برگزاری با حضور گسترده‌ی نویسندگان سراسر کشور جایگاه خود را در مقام یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای ادبی کشور، به‌ویژه در حوزه‌ی داستان کوتاه، تثبیت کرد. در ادامه‌ی این روند، ماهنامه‌ی داستان همشهری و شورای برگزاری جایزه‌ی داستان تهران، بر پایه‌ی بررسی‌ها و رایزنی‌ها با صاحب‌نظران و کارشناسان ادبی، به این تصمیم رسید که با توجه به ظرفیت‌های موجود با هدف حفظ کیفی این جشنواره، اقدام به برگزاری دوسالانه‌ی آن کند. نویسندگان جوان و علاقه‌مندان داستان‌نویسی پایان بهار سال ۹۶ می‌توانند منتظر اعلام فراخوان سومین دوره‌ی جایزه‌ی داستان تهران باشند. امیدواریم این یک سال فاصله در برگزاری هر دوره فرصتی ایجاد کند تا نویسندگان با فراغ بال بیشتری به نوشتن داستان‌هایی با موضوع تهران، پایتخت پر داستان ایران، بپردازند و در سومین دوره‌ی جایزه‌ی داستان تهران شاهد آثاری متنوع‌تر و چشمگیرتر از نویسندگان سراسر ایران باشیم.