یکی از روسای خوشذوق و اهل قلم بانک شاهی ایران در سالهای آغاز راهاندازی بانک در ایران اف هیل رئیس شعبهی بیرجند بود. از او نامههایی باقی مانده که در قالب کتابی با عنوان کوهستانهای ایران منتشر شده است. این کتاب از منابع مهم تاریخ و فرهنگ شرق و شمال شرق ایران در دههی پایانی حکومت قاجار به حساب میآید. اولین شعبهی این بانک را رویتر انگلیسی در سال ۱۲۷۸ شمسی در تهران راهاندازی کرد و چهارده سال بعد، در سال ۱۲۹۲ شمسی، شعبهی بیرجند تاسیس شد.
دورهی اقامت اف هیل در ایران همزمان است با جنگ جهانی اول در اروپا. او که یک سرش در اروپا و سر دیگرش ایران بود، در نامههایی که به نامزدش نوشته، حین گفتوگو راجع به جنگ که روزبهروز شعلهورتر میشد، از ایران و ایرانیان حرف میزند و از کارهای روزمرهاش میگوید. یکی از کارهای هیل در ایران توسعه و آموزش فوتبال بود. هیل در یکی از نامههایش گزارش مختصر یکی از فوتبالهای پاییزهی شهر را برای نامزدش بهاختصار تعریف میکند و نام عکاسی را میبرد که در آن روزها از بازیشان عکس برداشته. دستکم بر اساس این متن میتوان گفت که فوتبال بیشتر از صد سال در ایران سابقه دارد. آنچه در ادامه میخوانید، برشی از نامهی هیل است به نامزدش از فوتبال در بیرجند سال ۱۲۹۵ شمسی.
بیرجند ۱۸ اکتبر ۱۹۱۶ (۲۶ مهر ۱۲۹۵ شمسی)
م. عزیزم
جالب است بدانید که فصل فوتبال بیرجند از شش هفته پیش آغاز شد و حالا هر روز بازی داریم ولی چون بیشتر افرادِ هندی در ماموریت هستند، بهزحمت توانستیم دو تیم یازدهنفری فراهم کنیم. از سوارههای هندی فقط شش نفر ماندهاند و سروان برای جور کردن یازده نفر، از دو نفر منشی و یک پیشخدمت بهداری و آشپز سرگرد و یکی دو نفر رختشوی استفاده کرده است و ستارهی تیم که امیدها روی او متمرکز شده، خودِ سروان است.
ادامهی این مطلب را میتوانید در شمارهی هشتادوهشتم، خرداد ۹۷ ببینید.
نامههایی از قهستان، اف هیل، ترجمهی دکتر محمدحسن گنجی، آستان قدس رضوی: ۱۳۷۸.