ما به قصه محتاجیم. این احتیاج چیزی مثل نیازمان به آب و هوا و غذا است؛ چیزهایی که زنده نگهمان میدارد اما گاهی این نیاز بین باقی نیازهایمان فراموش میشود. وقتی اتفاقی دور و برمان میافتد، وقتی فقدان چیزی را میبینیم این نیاز را بیشتر میفهمیم؛ در روزهایی که به تسلی و آرامش احتیاج داریم.
قصه و قصهپردازی عمری به قدمت تاریخ بشر دارد و در طول قرنها شاید مهمترین نقشهای سنتیای که داستانها دنبال میکردند سرگرمی و پندآموزی بود اما رویکردهایی که برای داستان کارکردهای جدیدی در حوزههای اجتماعی و روانشناسی و درمان تعریف میکنند کمابیش نوظهور و رو به رشدند. یکی از این رویکردهای کاربردی جدید در مورد داستان، برنامهای با عنوان تبادل داستان است که با هدف مبادله و در میان گذاشتن داستانهای واقعی زندگی آدمها طراحی شده است. در این برنامه هر شرکتکننده داستان زندگی خود را نقل میکند و در پایان این داستان طرف مقابل خود را جای راوی قرار میدهد و داستان او را به صورت اولشخص بازگو میکند، طوری که گویی تمام اتفاقات آن را شخصا از سر گذرانده است. برنامهی تبادل داستان بر این ایدهی ساده بنا شده که دانستن داستان آدمهای دیگر کمک میکند آنها را بهتر بفهمیم و این درک متقابل نهایتا به گسترش فرهنگ مبالات و مراقبت از همدیگر کمک میکند.
اغلب نویسندگان و نظریهپردازان بر این باورند که داستانها مرز واقعیت و خیالاند و این به آن معنا است که همهی داستانها، با وجود ابعاد خلاقانهشان، کمابیش ریشه در واقعیت زندگی دارند؛ واقعیت زندگی خود نویسنده، یا خانواده و اطرافیانش، یا مردمانی که نویسنده جزئی از آنها است. با این تفسیر شاید بتوان گفت داستانهای ادبی نیز کارکردی نزدیک به داستانهای واقعی دارند و در شکل کلی، هر مخاطب با خواندن داستانی از مردمان سرزمینی دیگر قدمی به سوی شناختن مردم آن دیار و تجربههایی که از سر گذراندهاند برمیدارد. این امید شاید همان چیزی باشد که بتواند در دنیای پرتبوتاب این روزها آدمها را، از هر قوم و نژادی، به هم نزدیکتر کند و ما را بهسوی جهان همدلتری پیش ببرد. با این امید به سراغ داستانهایی از سرزمینهای دور و نزدیک میرویم و شمارهی پیش روی مجله را به داستانها و رواتهایی از قارهی پهناور آفریقا اختصاص دادهایم.
دربارهی این شماره:
یک ویژهنامهی تابستانی داستان را با موضوع آفریقا گرد آوردهایم. دو سال گذشته نیز این ویژهنامه را بهترتیب به ادبیات حوزهی بالکان و تاریخ و فرهنگ کشور ژاپن اختصاص دادیم و همانطور که وعده داده بودیم این روند پرداختن به ادبیات سرزمینهای مختلف کماکان در دستور کار مجله قرار دارد. آفریقا از دیرباز برای همهی ما سرزمین اسرار و افسانهها بوده؛ سرزمینی که زندگی اقوام و قبیلههایش با باورها و آیینهایی گره خورده که ریشه در قصه و حکایت دارند اما این همهی آفریقا نیست.
آفریقا سرزمینی است وسیع با بیش از پنجاه کشور و دهها قوم و زبان و فرهنگ مختلف و مردمانی با هنر و ادبیات منحصربهفرد. شاید خیلی از ما کمتر فرصت مواجهه با این هنر و ادبیات ناب را، از پشت کلیشههای رایج دربارهی آفریقا، یافته باشیم و تلاش ما در شمارهی پیش روی داستان رفتن به سراغ این تصویر کمتر دیدهشده از آفریقا است. تصویر مردمانی که با وجود مصائبی که درگیرش بودهاند هنوز زندگی را از عشق و رنگ و روایت خالی نمیبینند. با این شمارهی داستان در اولین ماه تابستان به گوشه و کنار آفریقا سفر کنید و با مردمان این سرزمین پرقصه همراه شوید.
دو به علاقهمندان داستاننویسی و نویسندگان جوان یادآوری میکنیم که فراخوان ارسال اثر به سومین دورهی «جایزه داستان تهران» از ابتدای خرداد امسال آغاز شده و تا پایان شهریور ادامه خواهد داشت. جزئیات بیشتر دربارهی نحوهی شرکت در این جایزه و ویژگیهای آثار ارسالی را در فراخوان پیش رو یا در صفحهی رسمی جایزهی داستان به نشانی dastan.ourmag.ir/dastanetehran ببینید. منتظر دریافت داستانهای خوب شما هستیم