گفت‌وگو

گفت‌وگو با جومپا لاهیری درباره‌ی زبان و ادبیات ایتالیا

ادبیات کلاسیک ایتالیا به‌واسطه‌ی ترجمه‌ی آثار دانته و پترارک و بوکاچیو کم‌وبیش برای‌مان آشنا است. نویسندگان متاخرشان هم مورد توجه مترجم‌ها بوده‌اند و بیشتر آثارشان به فارسی برگردانده شده. از ایتالو کالوینو تا اوریانا فالاچی و موراویا و تابوکی. اما نویسندگان معاصر ایتالیا که دغدغه‌شان انسان و زندگی امروز است تقریبا برای‌مان غریب‌اند، نه از سبک‌وسیاق نوشتن‌شان می‌دانیم نه از میزان محبوبیت‌شان. اتفاقی که برای مخاطب انگلیسی‌زبان هم کم‌وبیش افتاده و بخش بزرگی از ادبیات ایتالیا در ترجمه جا مانده. جومپا لاهیری، نویسنده‌ی انگلیسی‌زبانی که اصالت هندی دارد، چند سال پیش سراغ یادگیری زبان ایتالیایی می‌رود و کتاب زندگی‌نگاره‌ی به عبارت دیگر را به این زبان می‌نویسد. لاهیری در این گفت‌وگو از نویسندگان کلاسیک و معاصر ایتالیا و همین‌طور از تاثیرات این زبان در زندگی‌ ادبی‌اش می‌گوید.

جومپا، گویا در تب و تاب ترجمه‌ی منتخبی از داستان‌های کوتاه ایتالیایی به انگلیسی هستی؟
بله، داستان‏‌هایی از چهل نویسنده‌ی ایتالیایی به انتخاب خودم. بیشتر آن‌‏ها نویسندگان قرن بیستم‌اند، از ورگا به بعد. حالا باید این هیولا را جمع‌و‌جور کنم. هیولای مهربانی که رام کردنش دشوار است. شش داستان را خودم ترجمه کرده‌ام. مقدمه‏‌ای کلی نوشته‌ام و سرفصل‏‌هایی هم آماده کرده‌ام. حالا باید مرتبش کنم و شکل و نظمی بهش بدهم.
این منتخب را سال آینده نشر پنگوئن کلاسیکس چاپ می‌کند. کارهای این نشر همیشه خوراک نویسندگی‌‏ام بوده‌‏اند.

چه ملاک‌‏هایی برای انتخاب داستان‏‌ها داشتی؟
ملاک‏‌هایم بیشتر شخصی بودند. به همین خاطر این مجموعه بازتاب ذوقم است و سیر خواندنم را در پنج سال اخیر نشان می‏‌دهد. چهل نویسنده را انتخاب کرده‌ام. برخی را از قبل می‌‏شناختم و از نویسندگان محبوبم بودند اما برخی دیگر را در سیر گردآوری این منتخب شناختم و به آن‏ها علاقه‏‌مند شدم.

این نویسندگان چه نقطه‌ی اشتراکی دارند؟
همگی مرده‌‏اند…

دیگر چه؟
دلم می‌خواهد نویسندگانی را که امروز در ایتالیا کمتر مورد توجه‌اند دوباره معرفی و احیا کنم. نویسندگانی همچون دلفینی، بونتمپلی، بیلنکی، ارپینو، بیانچاردی، آلبا د سس پدس، لوچه درامو، و فاوستا چلنته. نویسندگان زن زیادی را هم در این منتخب جای داده‌‏ام: یازده نویسنده‌ی زن.

ادامه‌ی این مطلب را می‌توانید در شماره‌ی نودم، مرداد ۹۷ ببینید.

‌ این گفت‌وگو باعنوان Il canone (italiano) di Jhumpa آوریل ۲۰۱۸ در مجله‌ی لا لتورا منتشر شده است.