دوربين عكاسي نخستينبار در زمان محمدشاه وارد ايران شد و چيزي هم نگذشت كه استفاده از آن در ميان تودهی مردم رواج پيدا كرد اما با اين حال برداشتن عکس از روحانیون و علما خلاف شأن و منزلت اجتماعی ایشان شناخته میشد و براي همين عکسهای چندانی از علمای تراز اول تهران تا میانهی سلطنت ناصرالدینشاه در دست نیست. از طرفی، ترسيم تصوير علما امر چندان معمولي نبود اما از ميان آثاري كه ناصرالدینشاه براي کتابخانهی سلطنتی سفارش داده، آلبومي از نقاشيهاي صورت علماي آن روزگار تهران موجود است كه در نوع خود اثر منحصربهفردي است. نقاش اين صورتهای بدون رقم، گويا ابوالحسن غفاري، ملقب به صنيعالملك است. نقاش زبردستي كه هم در نقاشی سنتی ایرانی استاد بود و هم مدتی در اروپا به تکمیل دانش و آشنایی با مکاتب مدرن همت گماشته بود. آنچه در ادامه ميبينيم تصوير تعدادي از علماي مذهبي قاجار است در تهران كه نامشان كنار هر تصوير به قلم ناصرالدينشاه نگارش شده است. اين علما که در مساجد محلههای مختلف به ذكر مصيبت و مقتلخواني و بازگویی قیام عاشورا و درسها و آموزههای آن میپرداختند، روزگاري سلسلهجنبان و عمود خیمهی عزاداریهای محرم پايتخت بودند.
تصاوير ازمجموعهي مرقع علماي تهران محفوظ در كتابخانهي خطي كاخ گلستان انتخاب شدهاست. شرح تصاویر علما نيز بر اساس منابع همعصر ایشان، نظیر المآثر و الآثار، شرح حال رجال ایران در قرون ۱۲ و ۱۳ و ۱۴و همچنين از برخي روزنامههای خاطرات و تذکرههای عربی برداشته شده است.
