محمدحسن شهسواری برگزاری «جایزه داستان تهران» را فرصت تازهای برای مطرح کردن ادبیات در متن خبرهای روز عنوان میکند و میگوید: به عنوان کسی که در حوزه ادبیات فعالیت میکند، همواره از هر جایزه ادبی با هر سمت و سویی استقبال میکنم که دراین میان برگزاری جایزهای از سوی نشریه «همشهری داستان»، به عنوان پرمخاطبترین مجله ادبی، به طور طبیعی برایم بسیار خوشحالکننده است.
نویسنده رمان «شب ممکن» درگفتوگو با ستاد خبری جایزه داستان تهران، با اشاره به اینکه داستان شهری یکی از مهمترین موجهای داستاننویسی امروز ماست میافزاید: مسلماً اگر قرار است جایزهای به نام داستان شهری داشته باشیم، ابرشهر تهران در صدر فهرست انتخابهای ما قرار میگیرد.
او با بیان اینکه رمان یک پدیده شهری است، شکلگیری داستان کوتاه از نیمه دوم قرن نوزدهم را نیز به شهر و شهرنشینی نسبت میدهد و میگوید: در ادبیات داستانی خودمان هم که اتفاقاً داستان کوتاه زودتر از رمان در آن شکل گرفت، ما به یک پدیده کاملاً شهری مواجه بودیم. این مساله را میتوان در مقدمه کتاب «یکی بود یکی نبود» محمدعلی جمالزاده هم مشاهده کرد. ادامهٔ مطلب…
یک نویسنده معتقد است یکی از کارکردهای جایزههای ادبی مثل جایزه داستان تهران تشویق جوانترها به نوشتن است.
مهدی ربی در گفتوگو با ستاد خبری جایزه داستان، با اشاره به حدود ۱۳۰۰ اثری که برای این جشنواره فرستاده شد، میگوید: نوشتن این تعداد داستان برای یک موضوع خاص به خودی خود حرکت بسیار مهم و قابل تأملی است، جدا از اینکه انگیزه افراد از نوشتن این داستانها چه چیزی باشد.
وی که رتبه نخست جایزه ویژه حملونقل و ترافیک شهری را از جایزه داستان تهران دریافت کرده، با اشاره به علاقه خود به زادگاهش یعنی شهر اهواز، درباره ارتباطش با شهر تهران میگوید: طی سه سالی که در تهران هستم، این شهر را جور دیگری دیدم که در سالهای بسیاری که به آن رفتوآمد میکردم، ندیده بودم. همیشه این پرسش را از خودم داشتم که این شهر چیست و کیست و من چطور باید آن را بشناسم و با آن دوستی برقرار کنم. در همین رابطه پارسال یک طرح داستانی در دفترچه طرحهایم نوشتم که خیلی با آنچه در فراخوان جایزه داستان تهران عنوان شده بود هماهنگی داشت. بنابراین فقط باید مینشستم و روی آن وقت میگذاشتم.
این نویسنده درباره چرایی حضورش در این جایزه میافزاید: جایزه داستان تهران تبلیغات خوبی داشت و من هم مثل بقیه از فضای مجازی و رسانهها از این جایزه باخبر شدم. قبل از هر چیز برایم جالب بود که جشنوارهای ادبی، شهر را محوریت آثار خود قرار داده و از طرف دیگر خیلی خوشحال بودم که جوایز نقدی این جایزه نسبت به جایزههای دیگر چشمگیرتر است. من هم چند وقتی بود داستان کوتاه ننوشته بودم و البته نمیدانستم آیا درست است که به عنوان یک نویسنده در این رقابت شرکت کنم یا نه. در نهایت با صحبتهایی که با برخی دوستان داشتم، احساس کردم شاید با توجه به اینکه دور اول برگزاری این جایزه است، حضور ما به رونق آن کمک کند. ادامهٔ مطلب…
جواد محقق با بیان اینکه شهر تهران به عنوان پایتخت ایران از دوره قاجار تا امروز ویژگیهای خاص بسیاری داشته که میتواند دستمایه نوشتن قرار بگیرد، براین نکته تاکید میکند که نگاه به شهرها باید دقیق و صادقانه باشد تا بتواند به بازسازی ذهنی مخاطب کمک کند.
این نویسنده و پژوهشگر ادبیات کودک و نوجوان درگفتوگو با ستاد خبری جایزه داستان تهران، با اشاره به اینکه یکی از ویژگیهای ادبیات دارا بودن خاصیت آینگی است، میگوید: این آینه باید در برابر آنچه که در یک شهر وجود دارد قرار بگیرد و آن را با گذشتن از صافی ضمیر نویسنده- یعنی شهر به اضافه منِ نویسنده- دراختیار مخاطب قرار بدهد؛ چه مخاطبانی که در آن شهر زندگی میکنند و تا به حال از آن زوایه به شهر نگاه نکردهاند و چه کسانی که در شهرهای دیگری زندگی میکنند و آشنایی عینی با آن شهر ندارند و چه کسانی که درآینده از طریق این داستانها با آن شهر آشنا خواهند شد. نوشتن از شهرها آنجا اهمیت مییابد که میبینیم برخی از این شهرها در دورههای مختلف تاریخی به دلایلی مثل زلزله، سیل و حوادثی از این قبیل محو شدهاند و چیزی جز داستان از آنها باقی نمانده است.
او میافزاید: متاسفانه ادبیات داستانی ما نه تنها در مورد شهرها، بلکه درمورد حوادث جاری کشورمان و اتفاقاتی که دراین سرزمین افتاده هم به ندرت شاهد صادق و بیطرفی بوده است. چرا که به بخشهای مختلفی از این تاریخ به صورت فربه توجه شده و بخشهای دیگری در حاشیه مانده است. ضمن اینکه دیدگاههای شخصی و گرایشهای فکری و سیاسی نویسنده هم گاه باعث شکسته شدن این آیینه بوده است.
محقق معتقد است که هرکدام از تکههای این آینه شکسته تنها قادرند بخش محدودی از شهر و تاریخ یک شهر را به نمایش بگذارند و به همین خاطر است که وقتی داستانی از یک نویسنده ایرانی میخوانیم که در یکی از شهرهای ایران میگذرد، بسیاری از معروفترین و گستردهترین و پربسامدترین نشانههای شهری، فکری و رفتاری و محیطی را در آن نمیبینیم. چراکه به گفته او این آینه همیشه صاف و بیغبار نبوده تا بتواند تصویری واقعی از جامعه خودش ارایه بدهد. ادامهٔ مطلب…
سینا دادخواه که در اولین دوره جایزه داستان تهران، به خاطر داستان کوتاه «دنیای مهرآمیزاین چند نفر» شایسته تقدیرشناخته شد، میگوید که براساس یک عهد نانوشته با خودش، هرجا اسم تهران بیاید او هم حضور خواهد داشت.
نویسنده کتاب «زیباتر» که بسیاری آثار او را از رمانهای شهری دهه اخیر میدانند، درگفتوگو با ستاد خبری جایزه داستان تهران، درباره حضورش در این جشنواره گفت: «تهران علاقه و دغدغه ذهنی من است و از همان رمان اولم یعنی «یوسفآباد، خیابان سیوسوم»، نوشتن از تهران برایم مسالهای اساسی شده بود.»
او یکی از دلایل این دغدغه را ناخوادآگاه خود و زندگی و شیوه زیستیاش در شهر تهران میداند و اینکه برخلاف عقیده بسیاری که از زندگی در این شهر ناراضی به نظر میرسند، او زندگی در تهران را درمجموع زندگی لذتبخش، راحت، خوشایند و درستی میداند. دادخواه میگوید: «علیرغم همه ناخرسندیها، من یک عشق تهران به حساب میآیم!» ادامهٔ مطلب…
مدیر گروه مجلات همشهری برگزاری «جایزه داستان تهران» را حرکتی متفاوت و نو دانست که میتواند مجله «همشهری داستان» را به یک نهاد پویا و اثرگذار درحوزه تخصصی خود، یعنی ادبیات داستانی، بدل کند.
محمد مشاری درگفتوگو با ستاد خبری جایزه داستان تهران گفت: کمتر شاهد بودهایم که مجلهای بتواند غیر از تولید و انتشار، حرکتهای دیگری را طراحی کند و به ثمر برساند. لازمه این کار داشتن یک پایگاه قوی و مخاطب قابل توجه به لحاظ کمی و کیفی است که مجله «همشهری داستان» این ویژگیها را دارا بود. درواقع خلاقیت و پویایی و همچنین میل اثبات خود به مخاطب، موتور محرک را به دوستان ما داد که حرکتهای بعدی را طراحی کرده و مجله را به سمت تبدیل شدن به یک نهاد فرهنگی سوق دهند.
او با اشاره به اینکه تاکنون هیچ حرکت مشخصی در حوزه ثبت و به تصویر کشیدن شهر تهران نداشتهایم، هدفگیری برگزارکنندگان این جایزه را مناسب و اثرگذار دانست و افزود: شهر تهران ویژگیهای قابل روایت بسیاری دارد که این جایزه نگاه نویسندگان خوشذوق را به سمت این ویژگیها جلب کرد.
مشاری گفت: من فکر میکنم تهران در حوزه داستاننویسی وارد یک دوره جدید شده و رویدادهای آن در آثار داستانی ما ثبت خواهد شد. این تصویرها سند معتبری برای خواندن و مرور دوباره تهران در سالهای دور خواهد بود. ادامهٔ مطلب…
علیرضا محمودی ایرانمهر که یکی از ۴۰ کاندیدای اولین دوره «جایزه داستان تهران» بود، درباره برگزاری این جشنواره میگوید: من فکرمیکنم در جامعه ما که به شدت سطح مطالعه پایین است و مردم از ادبیات دورهستند، هر حرکتی در حوزه کتاب و ادبیات یک کار ارزشمند محسوب میشود.
نویسنده کتاب «ابرصورتی» درخصوص چرایی حضور خود در این رقابت نیز میافزاید: من معمولا در حرکتهای ادبی که درصدی از سلامت در آنها وجود دارد، شرکت میکنم. در مورد جایزه داستان تهران هم این مساله صدق میکرد، ضمن اینکه این جایزه جذابیت مالی هم داشت و مبلغ جایزهاش زیاد بود و نویسندهها هم که معمولا آدمهای بیپولی هستند! البته تقریبا برایم مسجل بود که جایزهای نخواهم برد، اما درصد کوچکی هم احتمال میدادم که ممکن است چنین جایزهای به من برسد.
او میگوید: در طول سالهای زندگیام همواره در هر حرکتی که به اسم داستان روی داده، با عناوین مختلفی شرکت کردهام، صرفا به این دلیل که فکر میکنم گرم نگه داشتن این فضا به همه ما کمک میکند. این فانوسی است که دارد پت پت میکند و خاموش میشود و هرکس بتواند کمی نفت درآن بریزد و آن را روشن نگه دارد، برای خودش و برای همه ما خوب است. ادامهٔ مطلب…
در مراسم اختتامیه اولین دوره «جایزه داستان تهران» علی خدایی رئیس هیات داوران به نمایندگی از دیگر اعضا روی صحنه رفت و بیانیه داوران را خواند. متن بیانیه به شرح زیر است:
هیات داوران نخستین دوره جایزه داستان تهران با ابراز مسرت از برپایی چنین مسابقهای و تشکر از نویسندگان که با ارسال داستان به عیار داستان تهران افزودند یادآوری چند نکته را لازم میداند. ملاک داوری براساس معیارهای اعلام شده از سوی برگزارکنندگان بودهاست و داوران داستانی بودن آثار را مدنظر داشتند.
جایزه داستان تهران نوپا است، تداوم این جایزه و جایزههای همانند با تعریفهای ویژه میتواند به خلق آثار داستانی ارزشمندی بیانجامد که شهر تهران در آن نمود شایستهای داشته باشد. از این رو استمرار این نگاه با ایجاد دبیرخانه دائمی به شکوفایی بیشتر جایزه و برنامههایی از این دست میانجامد.
تهران به عنوان شخصیتی کهنه و امروزی به تعداد انسانهایی که در آن نفس کشیدهاند وجود دارد. آنچه در تاریخ به یادگار نمیماند در داستان ثبت میشود. گاهی که کاخ گلستان کاخ است، روزی بوستانی در محلهای و شبها تابلوی روشن یک قنادی که گلستان نام دارد و پدر من در چهارراه عزیزخانِ تهران داشت.
با داستان، داستان تهران را ماندگار کنیم.
خانم مژده دقیقی، خانم بلقیس سلیمانی، آقای داوود غفارزادگان، آقای محمد کشاورز و علی خدایی.
برنامه پایانی اولین دوره «جایزه داستان تهران» در قالب یک برنامه دو روزه سوم و چهارم دیماه برگزار گردید. برنامه اصلی که مراسم اختتامیه و اهدای جوایز بود روز سوم دیماه ساعت ۱۸ در سالن اصلی برج میلاد برگزار گردید و روز دوم به برنامههای جنبی جشنواره اختصاص یافت.
مراسم اختتاميه
۳ دیماه ۱۳۹۳
سالن همایشهای برج میلاد
عکس ها: علی رنجبران
مراسم اختتاميه نخستين جایزه داستان تهران شامگاه چهارشنبه سوم دي با حضور جمعی از مسئولین فرهنگی و هنری کشور، هنرمندان و نویسندگان پیش کسوت و علاقهمندان داستان نویسی در مركز همايشهاي بينالمللي برج ميلاد برگزار و بيش از ۳۰۰ ميليون ريال جايزه نقدي ميان ۱۶ برگزيده اين رقابت تقسيم شد. از جمله نویسندگان و هنرمندان حاضر میتوان به هوشنگ مرادی کرمانی، اصغر عبداللهی، جواد محقق، رضا فیاضی و مسعود فروتن اشاره کرد. مدیران برجسته فرهنگی و شهری از جمله مهدی ذاکری مدیر موسسه همشهری، جمال کامیاب مدیر سازمان زیباسازی شهر تهران، محمد مشاری مدیر گروه مجلات همشهری، محمد ایازی معاون سابق شهردار تهران و محمدرضا زائری مدیر مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی از حاضرین این برنامه بودند.
اجراي مراسم پاياني جايزه داستان تهران را سروش صحت بر عهده داشت كه خود علاوه بر نويسندگي، كارگرداني و بازيگري دستي هم در داستاننويسي دارد و بسياري از دوستداران ادبيات داستاني با نوشتههاي او آشنا هستند.
نخستين سخنران مراسم هم مهدي ذاكري مدير عامل موسسه همشهري بود كه با اشاره به برپايي جايزه داستان تهران گفت: بيش از ۲۰ نشريه در موسسه همشهری منتشر ميشود كه مجله فاخر و ارزنده داستان يكي از آنهاست و نخستين گام را در تبديل كردن همشهري به نهادی تأثیرگذار همين نشریه با برگزاری جایزه داستان تهران برداشت.
وی در ادامه درباره دليل نامگذاری جایزه داستان تهران افزود: شهر تهران با وجود برخورداي از بسیاری از مواهب والای شهری و استانداردها يك پايتخت، مانند برخی از شهرهای غربی چندان براي مخاطب ايراني شناختهشده نيست و در یادها نمانده است. هویت هر شهر را ادبیات و هنر آن میسازد و بر همین اساس، همكاران نشريه داستان همشهری اقدام به برپايي جایزهاي كردند كه هم ادبیات داستاني را گسترش بدهد، هم به افزایش مخاطبان ادبیات كمك كند و در پايان شهر تهران را به قهرمان قصهها تبديل كند.
جمال کامیاب مدیر عامل سازمان زیباسازی شهر تهران هم كه در برگزاري جايزه داستان تهران با موسسه همشهري و نشريه داستان همكاري كرده، در ادامه برنامه روي صحنه رفت و درباره نقش داستان و هنر و نوع نگاه انسانها به شهر گفت: بسته به نوع نگاه ما به شهر تهران، نوع داستان و اثر هنری هم عوض ميشود. از اين رو، باید ببینیم نوع نگرش ما به شهر و به طور ويژه شهر تهران چگونه است. اين اتهام كه شهرها هنرمندان را بیهویت ميكنند از گذشته بوده و همچنان وجود دارد و ما بايد يكبار براي هميشه تکلیف خودمان را با این شهر مشخص کنیم.
در بخش تقدير از يك نويسنده پيشكسوت كه به بزرگداشت قاسم هاشمینژاد اختصاص داشت، نماهنگي از نویسنده کتاب «فیل در تاریکی» به نمايش درآمد و اصغر عبداللهي نويسنده قديمي به نمايندگي از هاشمينژاد تنديس او را از دستان مينا فرشيدنيك دبير جايزه و سردبير همشهري داستان دريافت كرد. هاشمينژاد به دلیل کسالت در سالن حضور نداشت.
در ادامه فرشيدنيك گزارشی از ويژگيهاي جایزه داستان تهران به مخاطبان حاضر در سالن ارائه كرد. وی در ابتدا گفت: خوشحالم که بیش از ۱۰۰۰ نفر از نویسندگان و هنرمندان و مدیران فرهنگی کشور، امشب به نام داستان اینجا گردهم آمده اند و این گردهمایی برای یک رویداد داستانی در کشور بیسابقه است.
او سپس افزود: مجله داستان بیش از چهارسال است که از سوی مؤسسه همشهری منتشر میشود و در طول این سالها نویسندگان و هنرمندان مختلفی از طیفهای فرهنگی و فکری متفاوت را گرد هم آورده که این وفاق در در تاریخ رسانههای ادبی کشور کمسابقه است. و جایزه داستان تهران با این ایده شکل گرفت که این وفاق و همدلی را به سطح جامعه تسری دهیم.
او گفت: شهر تهران ساکنین زیادی را از قومها و فرهنگهای مختلف کنار هم جای داده که در طول زندگی روزمره این تفاوتها ممکن است به بروز تضاهایی منجر شود؛ اما داستان چون باب گفتگو و تعامل را باز میکند می تواند به عامل مهمی برای ایجاد تعامل و همدلی بین تمامی شهروندان بدل شود. آدمهایی که هر روز از کنار هم رد می شوند اگر داستانهای هم را بدانند خیلی به هم نزدیکتر می شوند. شهر بیداستان، شهری ناامید است و جایزه داستان تهران با این ایده شکل گرفت که روایتهای همه مردم ایران را از این پایتخت بزرگ ثبت و روایت کند.
فرشیدنیک سپس بیان کرد: در نخستین دوره برگزاری «جایزه داستان تهران» ۱۳۲۶ اثر از ۱۲۲۴ نویسنده به دبیرخانه این جایزه رسید که ۵۸ درصد نویسندگان این داستانها ساکن تهران و بقیه ساکن دیگر شهرها بودهاند و نشان میدهد شهر تهران تنها به مردم ساکن تهران تعلق ندارد و همه ایرانیان از پایتخت خود روایتهایی دارند که باید بیان و ثبت شود. به علاوه ۸۱ درصد از شرکتکنندگان نخستین دوره این جایزه، نویسندگان جوان هستند که تا به حال سابقه داستان نوشتن نداشتهاند و این نوید بخش آن است که نسل جوان نویسندگان ایران به دغدغه های اجتماعی و زندگی شهری حساس هستند و میخواهند این تصاویر را در داستانهای خود ثبت کنند.
دبیر این جشنواره افزود: جایزه داستان تهران با ابتکار ماهنامه داستان همشهری پایه گذاری شد اما با پیشنهاد مدیر موسسه همشهری و با هدف همگرایی بین نهادهای فرهنگی پیش رفت. بدین ترتیب ما توانستیم با ایجاد هماهنگی بین این سازمانها و همسو کردن ظرفیتهای موجود یکی از بزرگترین و درعین حال کم هزینه ترین جشنواره ها و رویدادهای فرهنگی در کشور را برگزار کنیم.
دبیر نخستین «جایزه داستان تهران» گفت: از مجموع ۱۳۲۶ اثر رسیده به این جایزه، ۴۰ اثر به بخش نهایی راه یافت که در این مرحله سه اثر جوایز اصلی جشنواره را به دست آوردند، ده اثر مورد تقدیر قرار گرفتند و سه اثر جوایز جنبی را به خود اختصاص دادند.
در بخش تقدير از برگزيدگان، ابتدا جوایز جنبی جشنواره با موضوع حمل و نقل و برج میلاد با حضور مسولین این دو سازمان به برگزیدگان این بخشها اهدا شد.
سپس در مرحله اهدای جوایز اصلی ابتدا علي خدايي رئيس هيات داوران به نمايندگي از ديگر اعضا روي صحنه رفت و بيانيه داوران را خواند. سپس با حضور دیگر داوران جشنواره مژده دقیقی، محمد کشاورز و بلقیس سلیمانی و به همراه هوشنگ مرادی کرمانی، جواد محقق و اصغرعبداللهی و برخی مسوولین، ۳ جایزه اصلی جشنواره و ۱۰ جایزه به آثار شایسته تقدیر به برگزیرگان اهدا شد.
اسامی برگزیدگان به شرح زیر اعلام شد:
رتبه نخست به مبلغ ۷۰ میلیون ریال به نسیم مرعشی برای داستان رود
رتبه دوم مبلغ ۵۰ میلیون ریال به آرش صادق بیگی برای داستان باران تابستان
رتبه سوم به مبلغ ۳۰ میلیون ریال به آیین نوروزی برای داستان آهنگ اجتماعی
آثار شایسته تقدیر به مبلغ ده میلیون ریال (به ترتیب حروف الفبا)
۱. آیدین ابراهیم پورضیایی برای داستان حوض پنجم
۲. محمدمیلاداحمدی برای داستان میلهای، صدفی، پروانهای
۳. مژده الفت برای داستان شوالیهها
۴. سینا دادخواه برای داستان دنیای مهرآمیز این چند نفر
۵. معین فرخی برای داستان کششهای آزاد
۶. رودابه کمالی برای داستان خانهی هفتتیر
۷. سارا کنعانی برای داستان یک نامهی خصوصی با مخاطب نامحدود
۸. رزیتا نصرتی برای داستان ترن
۹. نفیسه نصیران نجف آبادی برای داستان پرسه زنان، در شبهای دلمردگی
۱۰. بردیا یادگاریی برای داستان تهران عاشقت میکند
برندگان بخش جوایز جنبی
رتبه نخست جایزه ویژه حمل و نقل و ترافیک شهری به مبلغ ۴۰ میلیون ریال به مهدی ربی برای داستان باید روحش را بشناسی
رتبه دوم جایزه ویژه حمل و نقل و ترافیک شهری به مبلغ ۱۰ میلیون ریال به رزیتا نصرتی برای داستان ترن
برنده جایزه ویژه برج میلاد به مبلغ ۱۰ میلیون ریال خانم نازنین جودت برای داستان پنج خرده روایت از تهران
بخش پایاني مراسم اختتاميه جايزه داستان تهران به اجراي زنده علیرضا قربانی اختصاص داشت.
روز دوم آیین پایانی اولین دوره جایزه داستان تهران با تور تهرانگردی شروع شد. از آنجا که در داستان های این جشنواره نمادهای شهر تهران و اماکن تاریخی این شهر از محورهایی بود که نویسندگان به آنها پرداخته بودند بازدید دسته جمعی برگزیدگان و هیات داوران جشنواره از برخی از این اماکن در روز متعاقب برگزاری اختتامیه از ابتکارات برگزار کنندگان این جشنواره بود.
در این تور یک روزه که با دیدار از بافتهای تاریخی شهر تهران شروع شد و به بازدید از برج میلاد پایان یافت. در طول این برنامه تهرانگردی که با هدف بازید از نقاط مهم شهر تهران برگزار گردید، این فرصت هم فراهم شد تا شرکت کنندگان و داوران جشنواره بتوانند وقت بیشتری را کنار هم بگذرانند و جهت همکاری های بعدی باهم بیشتر آشنا شوند.
برنامه های جنبی اختتامیه با برگزاری نشست مشترکی با حضور برگزیدگان، داوران و اعضای تحریریه مجله داستان ادامه پیدا کرد. در این نشست برگزیدگان، خود و اثر داستانی شان را معرفی کردند و به دعوت دبیر جشنواره دیدگاه ها و نظرات و پیشنهادات خود را درباره اولین دوره جایزه داستان بیان کردند. داوران نیز تحلیل های خود را از مجموع آثار رسیده بیان کردند و توصیه هایی به نویسندگان جوان و برگزار کنندگان ارائه دادند.
مینا فرشیدنیک دبیر جشنواره ضمن جمع بندی این نظرات ابراز امیدواری کرد که با همکاری اهالی فرهنگ و نهادهای فرهنگی سال آینده شاهد برگزاری هر چه باشکوه تر دومین دوره جایزه داستان تهران باشیم.