داستان تهران

این برنامه ساعت ۱۴ روز یکشنبه ۱۵ شهریور با سخنرانی مرادی کرمانی آغاز شد. تصويري كه نويسنده از شهر در داستان ماندگار مي‌كند بايد تلفيقي از واقعيت و خيال باشد. واقعيت صرف مستندگونه و خيال صرف نمي‌تواند تصوير درستي از شهر ارائه دهد. مثل تصويري كه ديكنز از لندن و ويكتور هوگو از پاريس ارائه مي‌كنند. يا در ادبيات ايران رمان سووشون از شهر شيراز ارائه مي‌كند. و در مورد برخی دیگر از شهرها هم چنین داستان‌ها و رمان‌هایی توسط نویسندگان آن شهرها نوشته شده. اما در مورد تهران جای خالی چنین داستان‌هایی احساس می‌شد و ابتکار ماهنامه داستان همشهری در برگزاری جایزه داستان تهران اقدامی ارزشمند در جهت خلق داستان‌هایی با محوریت شهر تهران است.

در ادامه مینا فرشیدنیک، سردبیر ماهنامه داستان همشهری و دبیر جایزه داستان تهران با نمایش پاورپوینتی دوزبانه(به زبانهای فارسی و روسی) به معرفی جشنواره «جایزه داستان تهران» پرداخت. فرشیدنیک گفت: «جايزه داستان تهران» جشنواره‌ی داستان‌نویسی داستان کوتاه است با موضوع شهر تهران که توسط ماهنامه داستان همشهری برگزار می شود. این جشنواره فرصتي است براي بازنمايي تصويرهاي داستاني از تهران و تلاشي است در جهت خلق داستان‌هاي شهري؛ داستان‌هاي کوتاهي که قهرمان‌شان تهران، پايتخت ايران است.

شهر تهران ساکنان زیادی را از قوم‌ها و فرهنگ‌های مختلف کنار هم جای داده که در طول زندگی روزمره، این تفاوت‌ها ممکن است به بروز تضادهایی منجر شود؛ اما داستان چون باب گفت‌وگو و تعامل را باز می‌کند، می‌تواند به عامل مهمی برای ایجاد تعامل و هم‌دلی بین تمامی شهروندان بدل شود. آدم‌هایی که هر روز از کنار هم رد می‌شوند اگر داستان‌های هم را بدانند، خیلی به هم نزدیک‌تر می‌شوند. شهر بی‌داستان، شهری ناامید است و «جایزه‌ داستان تهران» با این ایده شکل گرفت که روایت‌های همه‌ی مردم ایران را از این پایتخت بزرگ، ثبت و روایت کند.

فرشیدنیک در ادامه به تعداد آثار رسیده به جشنواره اشاره کرد و گفت: در نخستین دوره‌ی برگزاری «جایزه داستان تهران» در طول دوره چهارماهه‌ی فراخوان دریافت آثار از ابتدای تیرماه تا پایان مهرماه ۱۳۹۳ مجموعا ۱۳۲۶ اثر از ۱۲۳۴ نویسنده به دبیرخانه‌ی این جایزه رسید که این تعداد اثر در بین جشنواره‌های داستان کوتاه کشور بی سابقه بوده است.

دبیر جایزه داستان تهران در اشاره به آمار شرکت کنندگان در این جشنواره افزود: از مجموع شرکت کنندگان، ۵۸ % ساکن تهران، ۴۱.۴۰% ساکن سایر نقاط ایران و ۰.۶ % ساکن خارج از ایران بوده اند. این آمار نشان می‌دهد که شهر تهران تنها به مردم ساکن تهران تعلق ندارد و همه‌ی ایرانیان،حتی در خارج از مرزهای ایران، از پایتخت خود روایت‌هایی دارند که باید بیان و ثبت شوند.

فرشیدنیک با اشاره با ذکر اینکه ازبین مجموع شرکت‌کنندگان اولین دوره جایزه داستان تهران تنها ۱۹% از مخاطبان در سابقه خود دست کم یک اثر چاپ شده در نشریه یا کتاب دارند و ۸۱ % از مخاطبان را نویسندگان جوانی تشکیل داده اند که تاکنون اثر منتشر شده‌ای نداشته اند گفت: این میزان مشارکت بالای نویسندگان نوقلم جوان نویدبخش آن است که نسل جوان نویسندگان ایران به دغدغه‌های اجتماعی و زندگی شهری حساس‌اند و می‌خواهند این تصاویر را در داستان‌های خود ثبت کنند.

فرشیدنیک اضافه کرد: مراسم پایانی اولین دوره‌ی «جایزه داستان تهران» در قالب یک برنامه دو روزه، سوم و چهارم دی‌ماه ۱۳۹۳ برگزار شد. مراسم اختتامیه و اهدای جوایز روز سوم دی‌ماه ساعت ۱۸ در سالن اصلی برج میلاد برگزار شد و روز دوم به برنامه‌های جنبی جشنواره اختصاص یافت.
مراسم اختتاميه‌ی نخستين «جایزه‌ داستان تهران» شامگاه چهارشنبه سوم دي با حضور نزدیک به ۱۵۰۰ نفر از مسؤولان فرهنگی و هنری کشور، هنرمندان و نویسندگان پیش‌کسوت و علاقه‌مندان داستان‌نویسی، در مركز همايش‌هاي بين‌المللي برج ميلاد برگزار شد. در این مراسم علاوه بر اهدای جوایز برندگان از قاسم هاشمی نژاد، به عنوان یکی از نویسندگان پیش کسوت و برجسته حوزه داستان شهری تهران، تقدیر شد. و با ابتکار برگزارکنندگان جایزه داستان، روز دوم آیین پایانی اولین دوره‌ی «جایزه داستان تهران» با تور تهران‌گردی شروع شد. از آن‌جا که در داستان‌های این جشنواره، نمادهای شهر تهران و اماکن تاریخی این شهر از محورهایی بود که نویسندگان به آنها پرداخته بودند بازدید دسته‌جمعی برگزیدگان و هیات داوران جشنواره از برخی از این اماکن از ابتکارات برگزارکنندگان این جشنواره بود. در طول برنامه‌ی تهران‌گردی که با هدف بازید از نقاط مهم شهر تهران برگزار شد، این فرصت هم فراهم شد تا شرکت‌کنندگان و داوران جشنواره بتوانند وقت بیشتری را کنار هم بگذرانند و جهت همکاری‌های بعدی بیشتر باهم آشنا شوند. این تور یک روزه، با دیدار از بافت‌های تاریخی شهر تهران شروع شد. در پايان روز تهران‌گردي شركت‌كنندگان از طبقات مختلف برج ميلاد بازدید كردند و برنامه‌های جنبی اختتامیه با برگزاری نشست مشترکی با حضور برگزیدگان، داوران و اعضای تحریریه‌ی مجله داستان ادامه پیدا کرد. در این نشست، برگزیدگان خود و اثر داستانی‌شان را معرفی کردند و به دعوت دبیر جشنواره دیدگاه‌ها و نظرات و پیشنهادهای خود را درباره‌ی اولین دوره‌ی «جایزه دستان تهران» بیان کردند. داوران نیز تحلیل‌های خود را از مجموع آثار رسیده بیان کردند و توصیه‌هایی به نویسندگان جوان و برگزارکنندگان ارائه دادند.
دبیر جایزه داستان در پایان افزود: اولین دوره‌ي «جایزه داستان تهران» انعکاس گسترده‌ای در مطبوعات، خبرگزاري‌ها، فضاهای تبلیغات شهری و سایر رسانه‌ها داشت. ابتکار این جشنواره در پرداختن به موضوع شهر و داستان‌های شهری، توجه رسانه‌های فرهنگی و هنری اعم از روزنامه‌ها و مجلات، خبرگزاري‌ها و سايت‌های خبری و برنامه‌های تلویزیونی را به خود جلب کرد.

از ابتدای تیرماه سال جاری فراخوان دومین دوره جشنواره «جایزه داستان تهران» آغاز شده است و این جایزه امسال با همکاری تعداد بیشتری از نهادهای فرهنگی و شهری به لطف خدا بسیار گسترده تر از سال گذشته برگزار خواهد شد.

در پایان مرادی کرمانی افزود دلیل حضور من در این برنامه این است که مجله داستان همشهری یکی از برجسته ترین و ارزشمندترین مجلات فارسی زبان در حوزه تخصصی داستان کوتاه است و این مجله خوانندگان بی شماری دارد و حتی در دورافتاده ترین شهر ها و روستاهای کشور هم مخاطب دارد و من هم به شخصه با آثار داستانی ام این مجله را همراهی می کنم.

در ادامه مراسم بولتن دو زبانه ای که معرفی جایزه داستان تهران و برشهایی از سه داستان برگزیده اولین دوره جایزه داستان تهران در آن منتشر شده بود بین مخاطبان حاضر در برنامه توزیع شد و داستانها به زبان فارسی توسط دبیر جایزه و به روسی توسط مترجم روس حاضر در برنامه قرائت شد. همچنین داستان کوتاه «بهار» نوشته مرادی کرمانی نیز به دو زبان برای مخاطبان اجرا شد. بخش داستانخوانی مورد اقبال گسترده مخاطبان حاضر در برنامه قرار گرفت.

بولتن دوزبانه‌ي فارسي- روسي براي ارائه در برنامه‌ي عصر تهران

برش‌هايي از داستان‌هاي برگزيده‌ي اولين دوره «جايزه داستان تهران» كه قرار است در پايان اين برنامه با ترجمه‌ي هم‌زمان روسي خوانده شوند.

بلقیس سلیمانی معتقد است که جایزه «داستان تهران» می‌تواند مفهوم کلی شهر را معیار آثار خود قرار بدهد تا از این طریق کلانشهرهای دیگر نیز مورد توجه نویسندگان قرار بگیرند.
داور اولین دوره جایزه «داستان تهران» در گفت‌وگو با ستاد خبری این جایزه گفت: بسیاری از داستان‌هایی که پارسال به دست ما رسید، نشان می‌داد که نویسندگانشان نگاهی سردستی و توریستی به تهران دارند؛ یعنی هیچ‌کدام جان و روح تهران را درک نکرده‌اند. به همین خاطر شاید بهتر باشد که این جایزه نه فقط درمورد تهران، بلکه با موضوع کلی شهر برگزار شود.
نویسنده رمان «بازی آخر بانو» از جایزه «داستان تهران» به عنوان یکی از رویدادهای خاص فرهنگی سال گذشته نام برد و افزود: اگرچه تجربه زیستن در کلانشهری مثل تهران از شهرهای دیگر متفاوت است، اما اغلب داستان‌های این جایزه دارای موضوعاتی بودند که می‌توانست در هر شهر دیگری اتفاق بیفتد.
وی با اشاره به فرهنگ قبیله‌ای مردم در شهر بزرگی مثل تهران گفت: این چندپارگی باعث شده است که این شهر و مردمانش هنوز در قرن بیست‌ویکم آنگونه که باید فرهنگ شهری و روح شهری را با جان و دل نپذیرفته باشند.
سلیمانی افزود: همه ما به عنوان شهروندان تهران زیست دوپاره‌ای داریم، یعنی بخشی از عمرمان را درشهرهای دیگر، شهرستان‌ها و روستاها گذرانده‌ایم و بخشی از آن را در تهران. این زیست دوپاره به خود تهران نیز منقل شده است؛ درواقع تهران هویت واحدی ندارد و از خرده‌فرهنگ‌های مختلفی تشکیل شده است که ما در کوچه پس کوچه‌هایش می‌بینیم. این همان موضوعی است که من آن را در رمان « روز خرگوشی» دستمایه کارم قرار دادم.
نویسنده کتاب «بازی عروس و داماد» با اشاره به قدمت نه چندان زیاد تهران به نسبت شهرهایی مثل استانبول که حوادث بسیاری را از سرگذرانده‌اند، افزود: شهرهایی مثل پاریس و یا لندن دست کم دویست-سیصد سال در ادبیات تبلور پیدا کرده‌‌اند و سابقه طولانی‌تری از تهران دارند، به همین خاطر می‌توان حدس زد که چرا شهر تهران در ادبیات تنها به تهران قدیم و روزگار گذشته خلاصه می‌شود که آدم‌هایش لهجه، مراسم و آداب و رسوم خاصی دارند و نویسندگان ایرانی آنگونه که باید تصویر درستی از این شهر ارائه نداده‌اند.