داستان تهران

داور دومین دوره جایزه «داستان تهران» معتقد است که شهر تهران به خاطر پویایی و تحولات خود درطول دهه‌های اخیر، پتانسیل آن را دارد که محوریت اصلی داستان‌های امروز ما را برعهده بگیرد.
فرخنده آقایی در گفت‌وگو با ستاد خبری جایزه «داستان تهران» با اشاره به شناخت نسبی مردم دیگر شهرها از پایتخت به عنوان یکی دیگر از ویژگی‌های شهر تهران می‌گوید: وقتی شما در داستان‌ خود از پارک شهر، تئاترشهر، میدان‌ آزادی، برج میلاد و یا دیگر مکان‌های این شهر صحبت می‌کنید، دیگر نیازی به توصیف این فضاها ندارید، چرا که این مکان‌ها برای مخاطب شناخته شده هستند و زمان و مکان آشنایی را در ذهن او تداعی می‌کنند.
وی عنوان می‌کند: بدون شک وقتی اتفاق مشترکی در مکان‌های مختلفی مثل چهارباغ اصفهان، حافظیه شیراز یا لاله‌زار تهران روی بدهد، تصاویر ذهنی که در خواننده ایجاد می‌شود متفاوت است و به شناخت او از آن مکان خاص ارتباط دارد. اما هرچه این مکان‌ها شناخته‌شده‌تر باشند، مثل اغلب مکان‌هایی که در تهران داریم، شما کمتر نیاز دارید که تحرک و یا تشخص خاصی به آن مکان بدهید.
نویسنده کتاب «گربه‌های گچی» درباره دلایل استفاده از تهران به عنوان مکان اصلی بسیاری از داستان‌های خود تصریح می‌کند: من دراین شهر متولد و بزرگ شده‌ام و آن را خوب می‌شناسم. از سوی دیگر تهران طی چهل پنجاه سال اخیر دچار تحولات و تغییرات بسیاری شده که آن را به مکان مناسبی برای خلق داستان‌ بدل می‌کند.
آقایی می‌گوید: وقتی به من پیشنهاد شد که داور این جایزه بشوم، اگرچه معمولاً از داورشدن طفره می‌روم، برایم جالب بود که ببینم وقتی قرار است عده‌ای با محوریت یک موضوع خاص داستان بنویسند، چه اتفاقی خواهد افتاد. چون وقتی شما حول یک موضوع خاص می‌نویسید، درواقع با تمرکز و تاکید برآن موضوع، از آن حمایت نیز می‌کنید.
نویسنده رمان «از شیطان آموخت و سوزاند» با تاکید براینکه نوشتن از شهر تهران موجب می‌شود که بتوانیم به عنوان یک شهروند اهداف و ایده‌آل‌های خود را در مورد یک جامعه‌ي مدنی پیش ببریم، برگزاری جایزه «داستان تهران» را فرصتی برای تحقق این ایده‌آل عنوان می‌کند.
داور دومین دوره جایزه «داستان تهران» در ادامه صحبت‌های خود با اشاره به اینکه در پایان هر مسابقه همواره عده‌ای به نتایج داوری اعتراض خواهند داشت، شرکت درهر مسابقه‌ای را نیازمند سعه‌ صدر می‌داند و می‌‌افزاید: به هرحال بخشی از داوری براساس سلیقه داوران شکل می‌گیرد. شرکت‌کنندگان باید بپذیرند که این داوری تنها در محدوده سلیقه این داوران شکل گرفته و اگر داستانی جایزه نمی‌گیرد به خاطر بد بودن آن نیست؛ چرا که انتخاب یک داستان از بین دو داستان گاهی خیلی دشوار است.

محمدرضا گودرزی معتقد است که جوایز ادبی نقش پررنگی در نوشتن و همچنین دیده‌شدن داستان‌ها دارند، به همین خاطر انتخاب موضوع شهر تهران برای یک جایزه می‌تواند منجر به توجه و تمرکز بیشتری روی این شهر بشود.
نویسنده مجموعه داستان «پشت حصیر» در گفت‌وگو با ستاد خبری دومین «جایزه داستان تهران» با تأکید بر اینکه شهر تهران بازتابی از فرهنگ‌های مختلف و متنوع مردم ایران است، نوشتن از این شهر را راهی برای بازنمایی ویژگی‌های مثبت و منفی شهروندان آن و سبک زندگی آن‌ها دانست.
وی در پاسخ به این سؤال که ادبیات ما در مقایسه با ادبیات جهان چقدر توانسته است تصویر دقیقی از شهرهایمان به‌ویژه شهر تهران ارائه بدهد، گفت: ساختن دقیق یک شهر در داستان کوتاه کار دشواری است، اما در رمان‌نویسی ما می‌توان مواردی را نام برد که در آن‌ها شهر تهران حضوری پررنگ داشته باشد، ازجمله رمان «تهران، شهر بی‌آسمان» امیرحسن چهلتن. اما اینکه چقدر پرداختن به شهر تهران در ادبیات ما کافی بوده، موضوع دیگری است.
این مدرس داستان‌‌نویسی افزود: ما در زمینه رمان‌نویسی تفاوت‌های بسیاری با دنیا داریم و رمان به مفهوم آنچه در جهان وجود دارد، در ادبیات ما بسیار کم دیده می‌شود. از سوی دیگر اهمیت شهرها در کشور ما نیز در مقایسه با دیگر کشورهای دنیا کمتر است. بنابراین در جایی که هنوز فرهنگ شهر و شهرنشینی به مفهوم واقعی آن وجود ندارد، نمی‌توانیم رمان شهری خود را نیز با دنیا مقایسه کنیم.
گودرزی با اشاره به اینکه وقتی نویسنده‌ای در تهران زندگی کند، حتماً این شهر نیز در اثرش نیز نمود خواهد داشت، گفت: مسأله این است که ببینیم شهر تهران در داستان‌های ما دارای چه ویژگی‌های خاصی است و آیا به عنوان یک کاراکتر در ساختار داستان ساخته شده است یا نه. من فکر می‌کنم ما در این زمینه آثار بسیار محدودی داشته باشیم. شاید بشود شهر تهران را در لابه‌لای متون و داستان‌های معاصر جست‌وجو و پیدا کرد، اما معدود آثاری هستند که بتوانیم براساس تصویرهای آن شهر تهران را در ذهن خود بسازیم.
این نویسنده و منتقد ادبی در پایان صحبت‌های خود تأکید کرد: مهم نیست نویسندگان و داوران این جایزه تهرانی باشند، مهم این است که آن‌ها شناختی بر ابعاد پیدا و پنهان این شهر داشته باشند تا بتوانند آن را به درستی بنویسند یا داستان‌ها را براساس این شناخت ارزیابی کنند.