يكي از شاهزادگان قاجاری كه اصطبل خاصهاش جايگاه اسبهاي نژاده و نمونه و ارزشمند بود، مسعودميرزا ظلالسلطان است. عكسهاي اين بخش از ميان انبوه آلبومهاي برجايمانده از ظلالسلطان در ميان اسناد خانوادگي او و آرشيوهاي دولتي دستچين شده است. مسعودميرزا در زير هر عكس با خط خودش اسب در تصوير را توصيف كرده است.
ژاپنِ آرامِ عهد مِیجی و توكوگاوا ( اوايل قرن دوازدهم شمسي) خيلي متفاوت است با آن چيزي كه ما امروز از ژاپن ميشناسيم. شاليزارهاي وسيع و باغهاي انبوه گيلاس در ميان صخرههايي سرسبز و پوشيده از كاج و بِه ژاپني. كندي زندگي شرقي در ژاپن آن زمان بهراحتي ملموس بود.
شاید امروز دیگر معلم سرخانه داشتن خیلی مورد توجه نباشد. انبوه کلاسهای آموزشی در آموزشگاهها و مدارس و دانشجویان فارغالتحصیل که جویای کارند، دیگر ارج و قرب آن را برده یا رنگ و شکلش را عوض کرده.
لوئيجي مونتابونه به همراه هيئتي ايتاليايي در فروردين ۱۲۴۱ شمسي به تجريش رسيد و اولين عكسهايش را از تهران برداشت. مونتابونه كه در يك خانوادهي عكاس توريني به دنيا آمده بود، در اين سفر عكسهاي بسياري از ساختمانهاي تاريخي و بناهاي دولتي و اشخاص و رجال اواسط عصر ناصري و مردمان كوچه و بازار برداشت.
زمستان، انگار کسی حال و وقت عکاسی نداشت. تعداد کم عکسهای مجموعههای خوب، از برف، بیانگر همین واقعیت است. انگار سرما مانع عکس انداختن بود. شاید دوای ظهور و ثبوت و حساسیت شیشهها، در سرما خیلی عمل نمیکرد. شاید منیزیم که آتش میگرفت نور برف پاکیزه را انعکاس میداد.
هزارویکشب کتابخانهی کاخ گلستان آخرین پروژهی کتابسازی و کتابآرایی مکتبهای سلطنتی ایران است. ابوالحسنخان صنیعالملک کنار بازار توتونفروشها در سبزهمیدان، تعدادی از نقاشان را جمع کرد و یک کارگاه کتابآرایی راه انداخت تا برای هزارویکشب ناصرالدینشاهی تصویرسازی کنند.
عکسها همیشه بازتاب زندگی روزمرهی ما نیستند و جریان دائم زندگی را تصویر نمیکنند، عکسها حقیقتهای درونی ما را فاش نمیکنند. عکسها آنچه ما هستیم، نیستند.
در بهترین احوال، عکسها تصویرهای خالی از دیوانگیهای درونماناند.
مردمان قديم، عشق را بلد بودهاند. نذر را بلد بودهاند. ميدانستهاند براي عشق، بايد وقت گذاشت. درهاي چوبيِ تراشيده شدهی حرمها را كه نگاه كني، تا شعاع چند مترياش هنوز روح هنرمند و سرسپردگياش آدم را تسخير ميكند.
ایجاد مدارس مجانیِ قانون اساسیِ معارف فقط برای اطفال فقرا است که قادر به تادیهی شهریه نباشند، بدبختانه اسما برای فقرا و رسما به اغنیا تعلق گرفته و بهطوری که قسمت اعظم شاگردان این مدارس، اشخاص متمول هستند.
