داستان تهران

بلقیس سلیمانی معتقد است که جایزه «داستان تهران» می‌تواند مفهوم کلی شهر را معیار آثار خود قرار بدهد تا از این طریق کلانشهرهای دیگر نیز مورد توجه نویسندگان قرار بگیرند.
داور اولین دوره جایزه «داستان تهران» در گفت‌وگو با ستاد خبری این جایزه گفت: بسیاری از داستان‌هایی که پارسال به دست ما رسید، نشان می‌داد که نویسندگانشان نگاهی سردستی و توریستی به تهران دارند؛ یعنی هیچ‌کدام جان و روح تهران را درک نکرده‌اند. به همین خاطر شاید بهتر باشد که این جایزه نه فقط درمورد تهران، بلکه با موضوع کلی شهر برگزار شود.
نویسنده رمان «بازی آخر بانو» از جایزه «داستان تهران» به عنوان یکی از رویدادهای خاص فرهنگی سال گذشته نام برد و افزود: اگرچه تجربه زیستن در کلانشهری مثل تهران از شهرهای دیگر متفاوت است، اما اغلب داستان‌های این جایزه دارای موضوعاتی بودند که می‌توانست در هر شهر دیگری اتفاق بیفتد.
وی با اشاره به فرهنگ قبیله‌ای مردم در شهر بزرگی مثل تهران گفت: این چندپارگی باعث شده است که این شهر و مردمانش هنوز در قرن بیست‌ویکم آنگونه که باید فرهنگ شهری و روح شهری را با جان و دل نپذیرفته باشند.
سلیمانی افزود: همه ما به عنوان شهروندان تهران زیست دوپاره‌ای داریم، یعنی بخشی از عمرمان را درشهرهای دیگر، شهرستان‌ها و روستاها گذرانده‌ایم و بخشی از آن را در تهران. این زیست دوپاره به خود تهران نیز منقل شده است؛ درواقع تهران هویت واحدی ندارد و از خرده‌فرهنگ‌های مختلفی تشکیل شده است که ما در کوچه پس کوچه‌هایش می‌بینیم. این همان موضوعی است که من آن را در رمان « روز خرگوشی» دستمایه کارم قرار دادم.
نویسنده کتاب «بازی عروس و داماد» با اشاره به قدمت نه چندان زیاد تهران به نسبت شهرهایی مثل استانبول که حوادث بسیاری را از سرگذرانده‌اند، افزود: شهرهایی مثل پاریس و یا لندن دست کم دویست-سیصد سال در ادبیات تبلور پیدا کرده‌‌اند و سابقه طولانی‌تری از تهران دارند، به همین خاطر می‌توان حدس زد که چرا شهر تهران در ادبیات تنها به تهران قدیم و روزگار گذشته خلاصه می‌شود که آدم‌هایش لهجه، مراسم و آداب و رسوم خاصی دارند و نویسندگان ایرانی آنگونه که باید تصویر درستی از این شهر ارائه نداده‌اند.

سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در دومین جشنواره «داستان تهران» به داستان‌هایی با موضوع همدلی جایزه خواهد داد.
به گزارش ستاد خبری دومین جایزه «داستان تهران»، این جایزه در بخش جنبی این رقابت ادبی به دو اثری تعلق می‌گیرد که براساس محور اعلام شده از سوی این سازمان، یعنی «تهران، شهر همدلی» نوشته شده باشند. مبلغ این جایزه ده میلیون تومان عنوان شده که به دو اثر برگزیده هریک به مبلغ پنج میلیون تومان اهدا خواهد شد.
درحال حاضر برج میلاد و سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران اهدای جایزه در بخش جنبی این رقابت را برعهده گرفته‌اند. برج میلاد امسال با هدف تبیین جایگاه این برج به عنوان یکی از نمادهای شهر تهران، برای اثری که با تمرکز براین سازه نوشته شده باشد، یک جایزه پنج میلیون تومانی درنظر گرفته است.
مهلت ارسال آثار به این مسابقه ادبی تا پایان مهرماه است و زمان داوری اولیه آن آبان‌ماه خواهد بود. زمان داوری نهایی نیز آذرماه اعلام شده است.
رتبه¬های اول تا سوم جایزه داستان تهران به ترتیب ۷۰ میلیون ریال، ۵۰ میلیون ریال و ۳۰ میلیون ریال دریافت می¬کنند. از پنج اثر برتر نیز هر یک با مبلغ ۱۰ میلیون ریال تقدیر خواهد شد.
دومین جایزه «داستان تهران» از سوی ماهنامه داستان همشهری برگزار می‌شود.

حسین سناپور درباره جوایز ادبی معتقد است: من در کل با برگزاری جوایز ادبی موافقم، بخصوص اگر متعلق به بخش خصوصی باشند، چون درواقع نشان‌دهنده فعالیت نهادهای مردمی است.

نویسنده رمان «نیمه غایب» در گفت‌وگو با ستاد خبری دومین جایزه «داستان تهران» درباره‌ی این رقابت ادبی عنوان کرد: با برگزاری این قبیل جوایز هم موافقم که جایزه‌هایی به جریانات داستان‌نویسی داده بشود؛ یعنی به طور خاص یک یا چند ویژگی را برای داستان‌ها قائل بشویم و براساس همان جایزه بدهیم. حالا این ویژگی می¬تواند یک مکان یا یک موضوع باشد، یا توجه به یک اقلیم خاص، یک موضوع فرهنگی یا یک ژانر.

وی افزود: من فکر می‌کنم باوجود آن که در دولت قبلی بسیار از جوایز محلی و استانی داستان کوتاه تعطیل شد و این لطمه زیادی به جریان داستان‌کوتاه‌نویسی ما زد، اما داستان‌نویسی ما آنقدر رشد کرده است و آنقدر داستان‌نویس داریم که بتوانیم در حوزه‌های مختلف جایزه برگزار کنیم و داستان‌هایی مبتنی بر یک جریان یا ویژگی خاص داشته باشیم.

سناپور در ادامه گفت: تهران هم به طور خاص پیچیدگی‌ها و وضعیت فرهنگی ویژه‌ای دارد و اتفاق خوبی است که جایزه «داستان تهران» برگزار می‌شود تا بتواند این ویژگی‌ها را از خلال داستان‌ها کشف کند یا بیشتر نمود بدهد و باعث بیشتر دیده شدن مسائل و موضوعات تهران شود.

وی با بیان اینکه داستان در نگاه ما به شهر می‌تواند اثرگذار باشد، یادآور شد: وقتی بتوانیم شهر را بهتر بشناسیم حتماً می‌توانیم برخورد بهتری با آن داشته باشیم و بهتر برای حل و رفع مصائب آن فکر کنیم.

نویسنده کتاب «جادوهای داستان» در پاسخ به این سؤال که ادبیات معاصر ما تا چه اندازه موفق بوده است تصویر دقیق و درستی از تهران ارائه دهد، گفت: تهران مدام در حال تغییر است و تهران امروز تهران بیست یا سی سال پیش نیست. وضعیت فرهنگی ما هم تغییر کرده است. این تهران طبعاً در داستان‌های دهه‌های گذشته چندان دیده نمی‌شد. شاید حداکثر دو دهه است که به طور خاص به تهران توجه می‌شود و حتی می‌توانم بگویم عمده‌ترین داستان‌های مربوط به تهران ظرف ده سال اخیر نوشته شده است.

سناپور اضافه کرد: نه یک رمان و چند داستان کوتاه، بلکه مجموعه‌ی رمان‌ها و داستان‌هایی که تا کنون نوشته شده و بعد از این نوشته خواهد شد می‌تواند تصویر دقیقی از تهران امروز برای آیندگان ترسیم کند و به نمایش بگذرد.

وی درباره جایگاه و نقش تهران در داستان‌های خود عنوان کرد: من در تهران بزرگ شده‌ام. در نتیجه مدام با این شهر در تماس بوده‌ام و به اصطلاح تجربه زیستی من در تهران اتفاق افتاده است. به همین خاطر، طبیعی است که داستان‌هایم در درجه اول به تهران مربوط باشند.

این مدرس داستان‌نویسی افزود: اگر شما کتاب‌های من را خوانده باشید، به‌خصوص رمان‌های «نیمه‌ غایب»، «ویران می‌آیی»، «لب بر تیغ»، و «دود»، می‌بینید که تهران در داستان‌هایم نمود زیادی دارد. حالا اینکه چقدر خوب پرداخته شده و چه جنبه‌هایی از آن نشان داده شده و چه جنبه‌هایی نشان داده نشده و آیا توانسته‌ام پیچیدگی‌ها و تناقض‌های موجود در این شهر را نشان بدهم یا نه، داوری‌اش برعهده منتقدان است.

سناپور درباره اهمیت بیش‌تر تهرانی یا ادبی بودن قصه‌هایی که در جایزه داستان تهران داوری می‌شوند، بیان کرد: در اینکه این دو مقوله حتماً باید با هم تناسب داشته باشد شکی نیست. چون این جایزه به داستان‌هایی داده می‌شود که قرار است راجع به تهران باشد و به همین دلیل حتماً باید تهران در آنها نمود چشمگیری داشته باشد. اما معنی حرف من این نیست که مثلاً به داستان‌های متوسطی جایزه بدهند که تهران در آنها خیلی چشمگیر است.

وی افزود: در واقع من فکر می‌کنم باید این دو ویژگی را با هم دید. یعنی هم داستان‌ها باید خوب باشند و هم تهران بروز درست و چشمگیری در آنها پیدا کرده باشد. اگر داوران با داستان‌های خوبی برخورد کنند که تهران هم در آن‌ها حضوری چشم‌گیر و به‌خصوص محوری داشته باشد، طبعاً مشکلی نخواهند داشت. مشکل‌شان وقتی است که داستان‌های نسبتاً خوبی داشته باشند با حضور چشم‌گیر تهران، و داستان‌های بهتری بدون حضور چشم‌گیر تهران. در چنین شرایطی باز هم گمان می‌کنم انتخاب نوع اول، که تهران درشان چشم‌گیر است در اولویت است.

نویسنده رمان «دود» به برگزارکنندگان دومین جایزه داستان تهران پیشنهاد داد: من فکر می‌کنم خوب است که دست‌اندرکاران این جایزه سخنرانی‌ها و سمینارهایی با موضوع تهران در رمان‌ها و داستان‌های ایرانی، یا در کل شهر و شهری‌نویسی در داستان‌نویسی ما بگذارند تا جامعه‌شناسان و متخصصان عرصه‌های مختلف بیایند و بگویند از نظر آنها شهر و به‌خصوص کلان‌شهرها چه‌طور بازنمایی شده و به‌خصوص تهران چه ویژگی‌هایی در این داستان‌ها داشته و دارد. ضمن اینکه داستان‌هایی که تاکنون نوشته شده از نگاه آن‌ها نقد شود تا دوستانی که بعد از این داستان می‌نویسند با آگاهی بیشتر و خودآگاهانه‌تر درباره‌ی این موضوع بنویسند.

وی در پایان گفت: ضمنا این رویداد ادبی، علاوه بر جایزه‌ای که به داستان‌های کوتاه می‌دهد، می تواند از رمان‌هایی هم که در سال‌های گذشته به طور خاص درمورد تهران نوشته شده تقدیر کند تا هم این کتاب‌ها بیشتر خوانده بشود، هم به تهران توجه بیشتری شود و هم کسانی که می‌خواهند داستان شهری بنویسند، ‌نمونه‌ها و چشم‌اندازی برای داستان‌های خود داشته باشند.

علیرضا محمودی ایرانمهر می‌گوید: جایزه «داستان تهران» می‌تواند با تولید و نشر آثاری که برآیند زندگی در پایتخت است، به یک برند مهم ادبی در این زمینه بدل شود.

این نویسنده درگفت‌وگو با ستاد خبری دومین جایزه «داستان تهران» عنوان کرد: باید به جایی برسیم که وقتی مهر این جایزه روی کتاب یا داستانی می‌خورد، یک اعتبار فرهنگی برای آن به همراه بیاورد، یعنی اعتبار مالی و اداری جایزه «داستان تهران» را به یک اعتبار فرهنگی بدل کنیم.

وی افزود: ما جایزه‌ای به نام «گلشیری» داشتیم که وقتی به کتابی داده می‌شد، اعتباری برای آن نویسنده و کتاب به شمار می‌رفت و حتی در دوره‌های اول برگزاری این جایزه کتاب را به چاپ‌های دهم و یازدهم می‌رساند؛ به این دلیل که مردم به این نام و این جایزه اعتماد داشتند.

نویسنده کتاب «ابرصورتی» با بیان اینکه اعتباری که از یک شخص گرفته شده باشد، به نسبت اعتباری که براساس یک جریان شکل گرفته دوام کمتری دارد، گفت: جایزه «داستان تهران» می‌تواند به صورت گسترده‌تری این اعتبار را در طول زمان کسب کند و این وظیفه‌ای است که بر دوش برگزارکنندگان این جایزه قرار دارد.

محمودی ایرانمهر همچنین درباره‌ي حضور نویسندگان سرشناس به عنوان یکی از راه‌های کسب اعتبار برای یک جایزه ادبی گفت: متأسفانه دوره‌ي غول‌های ادبی گذشته است و در ادبیات ایران هم جدا از پیشکسوتانی مثل دولت‌آبادی که حضورشان ارزشمند و غنیمت است، کمتر نویسنده‌ای داریم که چنین تأثیری را داشته باشد، ضمن اینکه یک جایزه نباید اعتبار خود را از آدم‌ها کسب کند، بلکه باید به خلق اعتباری دست بزند که هر کسی به عنوان نویسنده، داور، سخنران یا شرکت‌کننده براساس این اعتبار و اعتماد دراین جایزه حضور پیدا کند.

وی افزود: یکی از اصلی‌ترین روش‌ها در کسب این اعتبار، سلامت اخلاقی در برگزاری جایزه است، این سلامت اخلاقی می‌تواند شیوه‌ي داوری آثار تا تفکر حاکم بر جایزه را شامل شود.

این نویسنده همچنین از وارد نشدن این جایزه به تفکرات محدود و خاص ایدئولوژیک به عنوان یکی از معیارهای سلامت اخلاقی آن نام برد و اضافه کرد: جایزه «داستان تهران» در همین گام نخست، درست عمل کرده و خودش را به سطحی رسانده‌است که در کنار دیگر جایزه‌های معتبر ادبی ایران قرار بگیرد.

وی پیشنهاد داد برگزارکنندگان این جایزه تنها به مسابقه اکتفا نکنند و با دعوت از نویسنده‌های مختلف مجموعه داستان‌هایی با موضوع شهر تهران نیز منتشر کنند.

نویسنده کتاب «بریم خوشگذرونی» با اشاره به اینکه شهر تهران، شهری بدون قصه، خیال و تصویر است و هنوز ادبیات ما آنگونه که باید به این شهر نپرداخته، گفت: همه شهرها نیاز به قصه دارند و آنچه به این جایزه اهمیت می‌بخشد، فرصتی است که برای خلق قصه‌های تهران ایجاد می‌کند، چراکه امروز تصویر ما از این شهر تنها تصویر یک خوابگاه یا محل کار و زندگی است، درحالی که شهری مثل پاریس، جدا از امکانات شهری خود، به خاطر انبوهی از قصه‌ها و تصاویر ذهنی که با ادبیات خلق شده‌اند، به چیزی بدل شده که ما امروز از این شهر در ذهن داریم.

محمودی ایرانمهر در پایان گفت: این ادبیات است که به شهرها و موقعیت‌های زمانی و مکانی مختلف غنا می‌بخشد، وگرنه یک ساختمان، یک شهر و هرآنچه به دست بشر ساخته می‌شود، نمی‌تواند مفهوم ذهنی خودش را منتقل کند.